موضوع‌شناسي فقهي صندوق‌هاي قرض‌الحسنه خانگي و مسائل فقهي مرتبط با آن

Buying and Selling the Concession of Facilities

صندوق‌هاي قرض‌الحسنه خانگي شيوه‌اي جديد در قرض‌ دادن و قرض گرفتن است كه از سوي بسياري از خانوارهاي ايراني مورد استقبال واقع شده است. در اين شيوه از قرض، عده‌اي توافق مي‌كنند ماهيانه مبلغي را به يك نفر كه مدير صندوق است، تحويل دهند؛ او نيز با انجام قرعه‌كشي، كل مبلغ را به يكي از اعضاء به‌عنوان وام (قرض) پرداخت مي‌كند؛ اين عمليات هر ماه تكرار مي‌شود تا تمامي اعضاء بتوانند وام دريافت كنند. نتايج تحقيق حاضر كه به روش تحليلي ـ توصيفي انجام شده، نشان مي‌دهد اين شيوه قرض دادن به لحاظ فقهي صحيح است و شبهه ربا در آن وجود ندارد؛ البته شرط اختصاص اولين وام به مدير صندوق به‌مثابۀ نوعي اجرت در ازاي خدمات مديريتي اوست. اين شرط، اولين وام را كه به وي تعلق گرفته، ربوي مي‌كند. در اين تحقيق مسئله الزام اعضاء بر حفظ همكاري با صندوق به بحث گذاشته شده و كيفيت تعلق خمس به مبالغ پرداختي در صورت سررسيد سال خمسي نيز تفصيلاً بيان شده است.

In countries such as Iran, which are plagued by inflation, the demand for facilities (financial assistance programs offered by banks and lending institutions to help companies) is much higher than the supply. Therefore, some people buy these facilities from their owners. This research seeks to examine the nature of this banking priority to provide the ground for the deduction of the legal ruling of the transaction of these facilities. Using a descriptive-analytical and desk-research method, the findings show that, there is a difference between receiving the concession of the facility by the buyer and receiving the concession of the facility directly by the facility owner and then handing it over to another. In the first case, the sale of concession (assignment of priority over property) is right. In the second case, if the facility is Qardh al-hasane (all loans in Islam are interest free) its sale is an example of loan usury. an‎d if the facility is designed to yield a profit, both participatory and exchange type, is not allowed.