عنوان مقاله :
بررسي مشروعيت شرط سپرده‌گذاري براي دريافت تسهيلات (امتياز تسهيلات در ازاي سپرده‌گذاري)
عنوان به زبان ديگر :
An Analysis of the Legitimacy of Receiving the Facility in Return for a Deposit (Granting Facility Concessions in Return for a Deposit)
پديد آورندگان :
توكلي، محمدجواد مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره - گروه اقتصاد ، ايران
كليدواژه :
شرط سپرده تسهيلات , رباي قرضي , بانك بدون ربا , قرض‌الحسنه , قرض به شرط قرض
چكيده فارسي :
يكي از شيوه‌هاي رايج براي تجهيز منابع در بانك‌ها و صندوق‌هاي قرض‌الحسنه، الزام متقاضيان تسهيلات بانكي به سپرده‌گذاري است. مقالۀ حاضر درصدد بررسي موضوع‌شناسانه اين مسئله با نگاه فقهي است، و به دنبال پاسخ اين پرسش است كه آيا چنين روشي مصداق شرط قرض در برابر قرض و رباي حكمي مي‌شود؟ نتايج تحقيق نشان مي‌دهد اگر دريافت تسهيلات مشروط به سپرده‌گذاري در حساب‌‌هاي اماني (جاري يا قرض‌الحسنه) بوده و اين سپرده‌ها در قالب عقد قرض جذب شوند؛ شبهه رباي حكمي وجود دارد؛ مگر اينكه اين شرط الزامي براي بانك در ارائه تسهيلات ايجاد نكند. همچنين اگر سپرده مزبور براساس وكالت اخذ شود و مالكيت سپرده‌گذار بر وجوه حفظ شود، در اين صورت شرط سپرده براي دريافت تسهيلات به مفهوم اجازه به بانك يا صندوق قرض‌الحسنه براي تصرف در وجوه تحت وكالت و اعطاي قرض‌الحسنه به ديگران است. اگر دريافت تسهيلات مشروط به سپرده‌گذاري در حساب سرمايه‌گذاري شود؛ در اين حالت، متقاضي در برابر سرمايه‌گذاري و نه قرض از امتياز دريافت تسهيلات بهره‌مند شده و شبهه ربا در مورد آن وجود ندارد.
چكيده لاتين :
One of the common ways to equip resources in banks and Qardh al-hasane banks is granting facility concessions in return for a deposit. Using a jurisprudential method and with a thematic approach to this issue, this paper seeks to answer the question of whether such a method applies to borrowing in return for borrowing and judicial usury. The findings show that, the agreement is a judicial usury, if the granting of facilities is conditional on a deposit in Escrow Account (checking account or Qardh al-hasane one (all loans in Islam are interest free)) and these deposits are received in the form of a loan agreement. Unless this condition does not oblige the bank to provide facilities. Also, if the said deposit is obtained on the basis of attorney and the ownership of the investor is maintained on the funds, in this case, the condition of the deposit to receive the facility is in the sense of allowing the bank or Qardh al-hasane bank to use the funds under its authority and grant the loan to others. If the facility is subject to deposit in the investor account; in this case, the applicant enjoys the privilege of the facility in return for the investment and not the loan, and there is no doubt about usury and thus the suspicion of usury disappears
