آسيب‌شناسي «بيان مسئله» در پژوهش‌هاي تاريخي (مطالعۀ موردي: پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد رشتۀ تاريخ)

Pathology of “Problem Statement” in Historical Research (Case Study: Master Dissertations in History)

يكي از اجزاي اصلي و در واقع ركن اساسي پژوهش كه از آن طريق پژوهشگر به توضيح مسئلۀ پژوهش مي‌پردازد، «بيان مسئله» است. به‌دليل نبودِ تعريف درست از «بيان مسئله» و نيز خلط آن با ديگر اجزاي پژوهش، نظير عنوان، موضوع و سؤال اصلي پژوهش، اغلب در پژوهش‌‌هاي تاريخي باعث ناديده‌گرفتن آن مي‌شود. شايد بتوان گفت اين اشكال اغلب ناشي از نارسايي و نبودِ تعريف درست براي مفاهيم اساسي پژوهش در متون «روش پژوهش» در علوم انساني به‌طور عام و در تاريخ به‌طور خاص است كه بازتاب آن را مي‌توان در پژوهش‌هاي تاريخي، در رساله‌ها و پايان‌نامه‌هاي دانشجويان تاريخ مشاهده كرد. پژوهش حاضر به دنبال آسيب‌شناسي نبودِ شفافيت يا نقصان در مفهوم «بيان مسئله» در پايان‌نامه‌ها و پژوهش‌هاي تاريخي است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه به‌دليل نداشتنِ تعريف صحيح از بيان مسئله در متون روش پژوهش در تاريخ، منجربه كاستي‌هاي جدي‌اي در پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي رشتۀ تاريخ شده است. در اين پژوهش تلاش شده است با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و مجموعۀ گنجينۀ پايان‌نامه‌ها[1] و نيز با روش توصيفي ـ تحليلي و آماري به تحليل داده‌ها بپردازد و آسيب‌هاي روش‌شناسي بيان مسئله را با مطالعۀ موردي در پايان‌نامه‌هاي رشتۀ تاريخِ دانشجويان كارشناسي ارشد دانشگاه فردوسي، در طي سال‌هاي گذشته نشان دهد.

One of the main components and in fact the basic element of research through which the researcher explains the research problem is "problem expression”. Due to the lack of a correct definition of "problem expression" and its confusion with other components of research, such as the title, subject, and main question of the research, it is often ignored in historical research. This problem can be mostly attributed to the inadequacy and incorrect definition of the basic concepts of research in the methodological research texts, in particular, historical research that its reflection can be seen in the dissertations of history students. This study seeks to examine the pathology of lack of transparency or deficiency in the concept of "problem expression" in dissertations and historical researches. The findings of this research show that the lack of correct definition of “problem” in the methodological research texts in history, has led to serious shortcomings in academic dissertations in the field of history. In this research, however, it has been tried, based on the library resources, dissertations collection (GANJ) from IRANDOC site [1], and using the descriptive-analytical method as well as statistical method to analyze the Pathology of “Problem expression” in historical research by the case study of history dissertations of Ferdowsi University graduate master degree students.