كليدواژه :
روش تحليل كيفي , متون ديني , مفهوم‌سازي , روانشناسي اسلامي
چكيده فارسي :
اين پژوهش با هدف معرفي روش تحليل كيفي محتواي متون ديني و كاربرد آن در پژوهش‌هاي روان‌شناختي با رويكرد اسلامي انجام شده است. روش پژوهش توصيفي−تحليلي و به منظور توسعه ابزار مي‌باشد. روش تحليل كيفي محتواي متون ديني از مطالعات زبان‌شناسي، نظريه حوزه‌هاي معنايي و تلاش‌هاي به عمل آمده در فهم متون ديني (ادبي، اصولي و تفسيري) مشتق مي‌شود و داراي يك اصل بنيادي و نُه اصل فرعي است كه در چهار مرحله (مشاهده نظام‌مند، غرقه شدن در محتوا، صورت‌بندي داده‌ها، بازبيني نهايي و ارائه گزارش) به اجرا گذاشته مي‌شود. هر مرحله نيز از چندين گام تشكيل شده است. پايه و اساس تحليل كيفي محتواي متون ديني، پردازش فعال متن است كه در آن پژوهشگر داده‌هاي متني (مفاهيم، گزاره‌هاي متون ديني) را آن‌قدر كندوكاو و تحليل مي‌كند تا به ساخت‌هاي كلي معنا دست يابد. منظور از پردازش فعال متن عبارت از عملياتي است كه طي آن داده‌ها گردآوري، تجزيه و تحليل، طبقه‌بندي و به شكل تازه‌اي كنار يكديگر قرار داده مي‌شوند. هدف اصلي پژوهش اين است كه پژوهشگر از يكسري مفاهيم و گزاره‌هاي متون ديني به فهم و استنباط‌هاي روان‌شناختي دست يابد؛ بنابراين، پردازش متن با توصيف و تحليل‌هاي عمومي شروع و به تحليل‌هاي عميق‌تر، پيچيده‌تر، انتزاعي و معنايي مي‌انجامد.
چكيده لاتين :
This research based on an Islamic approach was conducted with the purpose of introducing the methodology of qualitative analysis of the content of religious texts and its function in psychological researches. The methodology of this research is descriptive-analytical and is for tool developing. The methodology of qualitative analysis of the content of religious texts is derived from linguistic studies, semantic field theory, and efforts made in understanding religious texts (literary, fundamental, and interpretative), and it has one basic principle and nine sub-principles which are implemented in four phases (systematic observation, content immersion, data formatting, final review, and reporting). Each phase contains several steps. The basis of the methodology of qualitative analysis of the content of religious texts is an active textual processing in which the researcher analyzes textual data (concepts and the statements of religious texts) to the extent that he/she reaches the general constructs of meaning. The active textual processing means a practice by which the data are collected, analyzed, classified, and formed in a new way. The main purpose of this research is that the researcher understands psychological inferences through the concepts and statements of religious texts; thus, the textual processing begins with general descriptions and analyses, and results into deeper, more complicated, abstract, and semantic analyses.
