كارآمدي برنامه ذكر‌گويي در كاهش اضطراب

The Efficiency of the God Mention Program in Reducing Anxiety

با وجود پيشرفت‌هاي چشمگير در زمينه سلامت رواني و رشد تكنيك‌هاي درمان اختلالات رواني، هنوز بشر امروز در اعماق وجود خود از يك اضطراب ناشناخته رنج مي‌برد. پژوهش حاضر با هدف بررسي كارآمدي يك شيوه درماني از نوع مداخلات مذهبي در كاهش اضطراب، با بهره‌گيري از ذكرها و دعاهاي مأثور در متون اسلامي، انجام شد. طرح اين پژوهش، آزمايشي از نوع پيش‌آزمون−پس‌آزمون، با گروه كنترل در ليست انتظار بود. جامعه آماري كليه زندانيان مرد زندان مركزي قم بودند. بدين منظور از بين زندانياني كه بالاتر از نرم اضطراب داشتند، 34 نفر انتخاب شدند و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل قرار گرفتند. ابزارهاي مورد استفاده در اين پژوهش مقياس اضطراب كتل و پروتكل آموزشي و برنامه ذكرگويي در مورد اضطراب و براساس منابع اسلامي بود كه در قالب هفت جلسه آموزشي−توجيهي و در 40 روز تمرين ارائه و روايي محتوايي آن نيز با ارزيابي 12 خبرۀ متخصص ديني و روان‌شناسي تأييد شد. تحليل كوواريانس داده‌ها نشان داد كه ميانگين نمرات اضطراب گروه آزمايش نسبت به گروه كنترل در مرحله پس‌آزمون كاهش معناداري (001/0>P) پيدا كرده است. نتايج اين پژوهش نشان داد كه ذكر خدا اثر آرام‌بخشي و كاهندگي اضطراب دارد. برنامه ذكرگويي مي‌تواند به‌عنوان يك عامل مؤثر در كاهش اضطراب تعميم‌يافته استفاده شود و از پروتكل اين برنامه مي‌توان به‌عنوان درمان مكمل اختلالات اضطرابي بهره برد.

Today, human beings still suffer from unknown anxiety in the depths of their existence in spite of the significant advances in the field of mental health and treatment techniques for mental disorders. The present research was conducted with the aim of investigating the efficiency of a treatment program of religious interventions in order to reduce anxiety, and with taking advantage of Islamic effective mentions and prayers. Research design is an experimental type with a pretest-posttest and a control group on the waiting list. The population was all male prisoners in Qom Central Prison; thus, 34 prisoners were selected from those with higher anxiety than normal, and were randomly placed in two test and control groups. Research tools included Cattle anxiety scale, a training protocol, and an Islamic mention program related to anxiety, and they were used during seven training sessions and 40-day practice, and its content validity was examined by 12 experts of Islam and psychology. According to the analysis of covariance, the average of anxiety scores of the test group compared to the control group in the posttest stage has significantly decreased (P<0.001). The results of this research showed that the mention of God relieves and decreases the anxiety. The mention program can be used as an effective factor in reducing generalized anxiety, and the the protocol of this program can be applied as a complementary treatment for anxiety disorders.