كليدواژه :
تغييرات كاربري اراضي , زنجيره‌ي ماركوف , سلول‌هاي خودكار , سنجش‌ازدور (RS) , دشت داراب
چكيده فارسي :
تغييرات بدون برنامه و غيراصولي كاربري اراضي و پوشش زمين از چالش‌هاي اساسي و مهم بسياري از كشورها و مناطق مختلف كره‌ي زمين محسوب مي‌شود كه به نوبه‌ي خود تأثيرات مخربي را بر روي منابع طبيعي بر جاي مي‌گذارد؛ بنابراين بررسي تغييرات كاربري اراضي از نقش اساسي و مهمي جهت مطالعات زيست‌محيطي برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف آشكارسازي و پيش‌بيني تغييرات كاربري اراضي دشت داراب با استفاده از مدل زنجيره‌ي ماركوف و سلول‌هاي خودكار ياCA – Markov با كمك سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) و تكنيك سنجش‌ازدور (RS) انجام شد. بدين‌صورت كه ابتدا با استفاده از تصاوير ماهواره‌ي لندست و بر اساس روش حداكثر درست‌نمايي، نقشه‌هاي طبقه‌بندي مربوط به سه دوره‌ي زماني مختلف شامل 1378-1368، 1388-1378 و 1398-1388 در هفت كلاس متفاوت تهيه شد. سپس با استفاده از دو نقشه‌ي سال‌هاي 1368 و 1388 به‌عنوان نقشه‌هاي پايه و پيشرو و با تركيب مدل زنجيره‌ي ماركوف و سلول‌هاي خودكار نقشه‌ي پيش‌بيني مربوط به سال 1398 توليد شد. در گام بعد، نقشه‌ي پيش‌بيني‌شده سال 1398 با نقشه‌ي واقعي مربوط به همان سال بر اساس ميزان پارامترهاي توافق و عدم توافق مورد ارزيابي قرار گرفت. درنهايت، پس از اطمينان از دقت مدل پيش‌بيني، نقشه‌ي كاربري اراضي مربوط به سال‌هاي 1368 و 1398 وارد مدل شده و نقشه‌ي كاربري اراضي براي 10 سال آينده؛ يعني سال 1408 پيش‌بيني گرديد. مطابق با نقشه‌ي توليدشده، انواع كاربري‌ها تغييرات و تبديلات چشم‌گيري خواهند داشت؛ به‌طوري‌كه از مساحت زمين‌هاي زراعي به ميزان 419/4 هكتار، از مساحت كوه‌ها 8 /8529 ﻫﮑﺘﺎر و درﻧﻬﺎﯾﺖ از ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب 270/88 ﻫﮑﺘﺎر ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻣﯿﻦﻫﺎي ﺑﺎﯾﺮ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 11113/6 ﻫﮑﺘﺎر، ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮي ﺑﺎﻏﯽ 1926/31 ﻫﮑﺘﺎر و ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ 459/08 ﻫﮑﺘﺎر اﻓﺰوده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
چكيده لاتين :
unprincipled changes in land use are major challenges for many countries and different regions of the world, which in turn have devastating effects on natural resources, Therefore, the study of land-use changes has a fundamental and important role for environmental studies. The purpose of this study is to detect and predicting of land use/ land cover (LULC) changes in Darab plain through the Markov chain model and Cellular Automata or CA-Markov using the Geographic Information System (GIS) and technique Remote Sensing (RS). Thus, first, using Landsat satellite images and based on the maximum likelihood method, classification maps related to three different periods, including 1989 - 1999, 1999 - 2009, and 2009 - 2019 were prepared in seven different classes. Then, using two maps of 1989 and 2009 as basic and leading maps and combining the Markov chain model and automatic cells, a forecast map related to 2019 was produced. In the next step, the projected map of 2019 with the real map of the same year was evaluated based on the amount of agreement and disagreement parameters. Finally, after ensuring the accuracy of the forecast model, the land use map related to the years 1989 and 2019 entered the model and the land use map for the next 10 years, ie 1408, was predicted. According to the produced map, the types of Landuse will have significant changes and transformations, so that from the area of agricultural lands 419.4 hectares, from the area of mountains 8529.8 hectares, from the area of pastures 4287.9 hectares and finally from The area of water resources will be reduced by 270.88 hectares. On the other hand, the area of barren lands will be increased by 11113.6 hectares, garden use by 1926/31 hectares, and residential use by 459.08 hectares.
