كاربرد قواعد فقهي در اقتصاد از منظر قرآن

Application of jurisprudential rules in economics from the perspective of the Quran

زمينه و هدف: مباحث دانش فقه به‌ طور كلي دو گونه است؛ «مسائل فقهي» كه از احكام جزئي و موضوعات احكام بحث مي‌كند؛ و «قواعد فقهي»، يعني اصول و چارچوب‌هايي كلي كه در مسائل جزئي كاربرد فراوان دارد. مواد و روش‌ها: اين تحقيق از نوع نظري بوده ‌روش تحقيق به‌ صورت توصيفي تحليلي ميباشد و روش جمع آوري اطلاعات به‌ صورت كتابخانه اي است و با مراجعه به اسناد، كتب و مقالات صورت گرفته است. ملاحظات اخلاقي: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعايت اصالت متون، صداقت و امانت‌داري رعايت شده است. يافته‌ها: قواعد فقهي به گونه‌هايي تقسيم مي‌شود؛ برخي از آن‌ها در همه يا بيشترِ ابواب فقه كاربرد دارد، همچون قاعدة لاضرر و قاعدة لاحرج (قواعد عام)، و برخي ديگر ويژة ابواب معاملات و مسائل اقتصادي است، همچون قاعدة اتلاف و عدم ضمان امين. قواعد فقهي اقتصادي، در اقتصاد و جامعه داراي آثار مفيدي است كه ازجمله ميتوان به تدوين مقررات اقتصادي، ايجاد نظم و امنيت در تمام شئون اقتصادي و حفظ ثروت ملي اشاره كرد. نتيجه‌گيري: قواعد فقهي زيربنا و شالوده اساسي قوانين هر جامعه اسلامي است كه در ايجاد ثبات اقتصادي و تسهيل روابط كاري در جامعه بسيار مؤثر است. فعاليت‌هاي اقتصادي در فضاي روابط حقوقي نهادها شكل مي‌گيرد. روابط حقوقي، شكل مالكيت، حدود و ثغور آن و چگونگي حفاظت از آن را روشن، و نظام توليد و توزيع، همپاي پيشرفت روابط حقوقي رشد مي‌كند.

Background and Aim: There are generally two types of jurisprudence knowledge topics; "Jurisprudential issues" that discuss the minor rulings and the issues of rulings; an‎d "jurisprudential rules", ie general principles and frameworks that are widely used in minor issues. Materials and Methods: This research is of theoretical type and the research method is descriptive-analytical and the method of data collection is library and has been done by referring to documents, books and articles. Ethical Considerations: In order to organize this research, while observing the authenticity of the texts, honesty and fidelity have been observed. Findings: Jurisprudential rules are divided into types; Some of them are used in all or most of the chapters of jurisprudence, such as the rule of no harm and the rule of no harm (general rules), an‎d some are specific to business chapters and economic issues, as a rule of loss and lack of trustworthy guarantee. The rules of economic jurisprudence have beneficial effects on the economy and society, including the formulation of economic regulations, the establishment of order and security in all economic matters, and the preservation of national wealth. Conclusion: Jurisprudential rules are the foundation of the laws of any Islamic society, which is very effective in creating economic stability and facilitating labor relations in society. Economic activities are formed in the space of legal relations of institutions. Legal relations clarify the form of ownership, its boundaries and how to protect it, and the system of production and distribution grows with the development of legal relations.