بررسي تحول استعاره‌هاي مفهومي شجاعت در زبان فارسي در دو بازۀ زماني تاريخي و معاصر

در مقالۀ حاضر برآنيم تا از طريق معني‌شناسي تاريخي، به بررسي ثبات يا تغيير ديدگاه‌هاي فارسي‌زبانان نسبت‌به مفهوم »شجاعت « بپردازيم كه از ديدگاه كووچش (1393، ص. 43)، يكي از مفاهيم حوزۀ مقصد اخلاق است. مسئلۀ اصلي پژوهش حاضر اين است كه آيا در بازه‌هاي زماني قرن هشتم تا قرن دهم در مقايسه با دوران معاصر، در جامعۀ فارسي‌زبان مفهوم شجاعت دست‌خوش تغيير شده است يا خير؟ و نيز براي بازنمايي اين تغييرات چه الگويي مي‌توان ارائه داد. براي دستيابي به اين هدف، نويسندگان از طريق تحليل شناختيِ استعاره‌هاي مفهومي شجاعت در دو پيكرۀ تاريخي و معاصر و مقايسۀ آن‌ها با يكديگر، ثبات يا تحول ايجاد‌شده را بررسي كردند. نتايج حاصل از پژوهش حاضر حاكي از تغيير در برخي از مؤلفه‌هاي فرهنگيِ مرتبط با مفهوم شجاعت در جامعۀ فارسي‌زبانان و در‌نتيجه، تحولِ ارزش‌گذاري بر استعاره‌هاي مفهومي مربوط است. گفتني است مقايسۀ شواهد تاريخي و معاصر نشان مي‌دهد حوزۀ مبدأ كلان »شيء « در هر دو مورد بي‌تغيير است، ولي حوزه‌هاي خرد زير‌مجموعۀ »شيء « تغيير يافته‌اند. حوزه‌هاي مبدأ پر‌بسامد مفهوم‌سازي شجاعت در زبان فارسي عبارت‌اند از: نيرو، مسير، جنگ و ماده. از دستاوردهاي مهم پژوهش حاضر آن است كه در هيچ‌يك از بازه‌هاي زماني مورد نظر، حوزۀ مبدأ جنگ، حوزۀ مبدأ كانوني شجاعت محسوب نمي‌شده، بلكه به‌صورت نهفته باقي مانده است. چارچوب نظري پژوهش حاضر نظريۀ استعاره‌هاي مفهومي مطرح‌شده از سوي ليكاف و جانسون (1980) و الگوي تريم (2011, 2007) در شبكۀ استعاره‌هاي مفهومي است.