تأثير چرخه‌هاي تجاري و بازار سرمايه بر رفتار عوامل مؤثر بر گزارشگري مالي مطلوب با رويكرد مبتني بر گزارش حسابرسي

هدف: اين پژوهش با هدف شناسايي عوامل مؤثر بر گزارشگري مالي مطلوب و بررسي تأثير چرخه‌هاي تجاري و بازار سرمايه بر رفتار اين عوامل به اجرا درآمده است. روش: براي آزمون فرضيه‌هاي پژوهش، از الگوي داده‌هاي تركيبي و براي اندازه‌گيري متغير گزارشگري مالي مطلوب، از نسبت مجموع قدرمطلق تأثير بندهاي عدم توافق در گزارش حسابرسي به قدر مطلق سود يا زيان خالص دوره استفاده شد. نمونه آماري اين پژوهش، پس از اعمال برخي محدوديت‌ها، 124 شركت پذيرفته شده در بورس اوراق ‌بهادار تهران، در بازۀ زماني 1387 تا 1396 بود. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه از بين پنج عامل سودآوري، توانايي مديريت، كيفيت حاكميت شركتي، اندازه مؤسسه حسابرسي و عمر شركت، با افزايش سودآوري و كيفيت حاكميت شركتي، مطلوبيت گزارشگري مالي، به‌طور معناداري افزايش مي‌يابد. نتايج انجام فيلتر هادريك ‌پرسكات نيز نشان‎ مي‌دهد كه طي بازۀ زماني پژوهش، دوره‌هاي رونق و ركود چرخه‌هاي تجاري با بازار سرمايه به‌طور كامل منطبق نيست. بر اساس نتايج تجزيه و تحليل تكميلي پژوهش، در ارتباط با رفتار عوامل فوق در ادوار چرخه‌هاي تجاري و بازار سرمايه، به‌روش آزمون پترنوستر و همكاران (1998) نيز مشخص شد كه رفتار متغير اندازه مؤسسه حسابرسي تحت تأثير ادوار رونق و ركود چرخه تجاري قرار دارد و رفتار متغير سودآوري، از ادوار رونق و ركود چرخه بازار سرمايه تأثير مي‌پذيرد. نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش بر نقش و اهميت استقرار نظام حاكميت شركتي باكيفيت در شركت و نظارت سازمان‌هاي ناظر بر الزامات آن تأكيد مي‌كند. در پژوهش حاضر، گزارشگري مالي مطلوب از ديد حسابرس مستقل و به‌طور ويژه مطابق با استاندارد شماره 700 حسابرسي سنجيده شده است. عدم ارتباط برخي عوامل با گزارشگري مالي مطلوب كه به‌عنوان انعكاسي از سطح بالاي كيفيت در گزارشگري مالي تخمين زده مي‌شود و نيز، ناهماهنگي نتايج تحقيق با نتايج برخي پژوهش‌ها، احتمالاً ناشي از عدم مطابقت كامل دو مفهوم كيفيت گزارشگري مالي و گزارشگري مالي مطلوب يا تفاوت در روش اندازه‌گيري متغير مربوطه بوده است.