تحليل مولفه‌هاي اثرگذار بر تاب‌ آوري جوامع محلي در مواجهه با نوسانات اقليمي در حوزه آبخيز ندوشن يزد

Analysis of Factors Affecting Resilience of Local Communities in the Face of Climate Fluctuations in Yazd

خشكسالي ناشي از نوسانات اقليمي از نظر گسترگي و حجم خسارات اجتماعي و اقتصادي كه بر جاي ميگذارد، جزء پرمخاطره ترين بلاياي طبيعي محسوب ميشود كه خسارات جبران‌ناپذيري را بر بخش كشاورزي و منابع آب كشور وارد ميسازد. به‌عبارتي تأثيرات ويرانگري را به بخشهاي توليدي، اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي وارد ميكند. پژوهش حاضر با هدف كلي بررسي تحليل مولفه‌هاي تاب‌آوري و ارائه مدل تاب‌آوري جامعه محلي در مواجهه با نوسانات اقليمي انجام گرديده است. جامعه آماري پژوهش روستاييان حوزه آبخيز ندوشن مي‌باشد كه به منظور نمونه‌گيري از فرمول كوكران استفاده گرديد و تعداد 102 نفر انتخاب شد. براي گردآوري اطلاعات از پرسشنامه استفاده گرديد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌ افزار SPSS25 و LISREL8.8 انجام شد. به منظور بررسي برازش مدل اندازه‌گيري مولفه‌‌هاي تاب‌آوري، داده‌هاي گردآوري شده با استفاده از نرم‌افزار ليزرل مورد تجزيه و تحليل قرار‌ گرفتند. نتايج نشان داد در بين مولفه‌هاي تاب‌آوري، "ابتكار و نوآوري" و "حكمراني" به ترتيب با ضريب مسير 91 درصد و 84 درصد از وضعيت بهتري نسبت به ديگر ساز‌ه‌ها برخوردارند و ساز‌ه‌‌هاي "آگاهي و اطلاعات" و "مديريت سازگار" نيز با ضريب مسير 10 درصد و 8 درصد از وضعيت مناسبي برخوردار نيستند. همچنين يافته‌ها نشان‌داد شاخص‌هاي نيكويي برازش داراي مقادير مناسب بوده و مدل اندازه‌گيري ابعاد تاب‌آوري را با داده‌هاي مشاهده شده؛ تاييد نمودند. بنابراين مي‌توان اذعان نمود كه نتايج اين تحقيق مي‌تواند در اقدامات هدفمند مورداستفاده قرارگرفته و در ترويج و تصويب مكانيسم‌هاي مقابله با بحران نوسانات اقليمي براي ايجاد تاب‌آوري جامعه محلي موثر باشد.

Water deficit caused by climate change due to the extent and magnitude of the social and economic damages it causes, is one of the most dangerous natural disasters that causes irreparable damage to the agricultural and water resources of the country. In other words, it has devastating effects on the productive, economic, social and environmental sectors. The purpose of this study was to analyze the components of resilience and present a model of resilience of the local community in the face of climate change. The statistical population of the study consisted of rural community of Nodushan watershed which was used for sample size of Cochran formula and 100 people were surveyed based on a researcher-made questionnaire. The Resilience Component Analysis Questionnaire was used. Data were analyzed using SPSS25 and LISREL8.8 software. To investigate the fit of the resilience component measurement model, the data was analyzed used LISREL software. The results showed that among the resiliency indices, the indicators of "local networks" and "financial and infrastructure" with 91 percent and 84 percent path coefficients were better than other indices, respectively. "Compatible management status" and "risk-taking" with 10 percent and 8 percent path coefficients, respectively, are not appropriate. Also, results showed that the goodness-of-fit indices had values and confirmed the resilience dimension measurement model with the data. Therefore, it can be acknowledged that the results of this study can in actions and can be effective in promoting and adopting climate change crisis mitigation mechanisms to create resilience in the local community.