بررسي عليت ناپارامتريك و هم انباشتگي نامتقارن بين مصرف انرژي، توسعه مالي و رشد اقتصادي در ايران

امروزه نقش و اهميت مصرف انرژي در فرآيند توسعه اقتصادي و نقش بازارهاي مالي در رشد اقتصادي با هدايت جريان‌هاي مالي از بخشهاي غيرمولد به مولد ثابت شده است.با توجه به پيچيدگي سيستم‌هاي اقتصادي در كشورهاي مختلف جهان اين رابطه ممكن است به‌صورت نامتقارن باشد. با توجه به اين‌كه در ايران رشد اقتصادي با نوسانات زيادي مواجه بوده است، مطالعه وجود رابطه نامتقارن براي مصرف انرژي و توسعه مالي به‌عنوان دو عامل مؤثر بر توسعه پايدار و رشد اقتصادي مي‌تواند به قرار گرفتن اقتصاد ايران در مسير رشد و توسعه پايدار كمك زيادي كند.مطالعه حاضر رابطه نامتقارن و غيرخطي بين مصرف انرژي، توسعه مالي و رشد اقتصادي را با تأكيد بر سرمايه و نيروي كار براي اقتصاد ايران طي دوره زماني 1357تا 1395 بررسي مي‌كند. براي بررسي همبستگي نامتقارن بين متغيرها،رويكرد خودرگرسيوني با وقفه‌هاي توزيعي غيرخطي (NARDL) استفاده شده است. براي بررسي رابطه علي بين متغيرهاي مورد بررسي، از آزمون عليت گرنجر غيرخطي رويكرد نا‌پارامتريك ديكس و پانچنكو، استفاده مي‌شود. نتايج نشان مي‌دهد كه هم‌انباشتگي نامتقارن بين متغيرها به‌ويژه رشد اقتصادي و مصرف انرژي وجود دارد. نتايج عليت غيرخطي نشان مي‌دهد كه عليت يك‌طرفه از رشد اقتصادي به مصرف انرژي، سرمايه و نيروي كار وجود دارد، بنابراين اجراي سياست‌هاي محافظه‌كارانه مصرف انرژي، استفاده كارا و بهينه از انرژي در بخش‌هاي توليدي، هدايت سرمايه به بخش‌هاي مولد و داراي مزيت صادراتي، اعطاي تسهيلات بيشتر به بخش خصوصي و ارائه آموزش‌هايي متناسب با نيازهاي بازار كار ايران، نقش زيادي را در قرار گرفتن اقتصاد ايران در مسير رشد و توسعه پايدار دارد.