مديريت يكپارچه منابع آب و حوضه رودخانه‌اي؛ مطالعه موردي: حوضه آبي ارس-كُر

Integrated Water and Basin Resources Management: Case Study;Aras _ Kor Water Basin

مديريت يكپارچه منابع آب و حوضه از دهه 70 ميلادي براي حل چالش‌هاي ناشي از كم آبي مطرح بوده و به­طورمشخص بعد از ارائه دستوركار 21 سازمان ملل در نشست سران زمين در ژانويه 1992 در ريودوژانيرو به­صورت يك الزام جهاني در آمد. مديريت ‌يكپارچه منابع ‌آب و‌ حوضه، يكي از‌‌ شيوه‌هاي بهينه تخصيص آب در داخل كشورها و در عين حال از راه‌كارهاي جهاني براي مهار بحران آب و پيش­گيري از منازعات آبي در حوضه‌هاي آبي مشترك است. يكي از اين حوضه‌هاي آبي مهم، ارس- كُر است كه با پنج كشور ساحلي: تركيه، گرجستان، جمهوري آذربايجان، ارمنستان و ايران در منطقه ژئوپليتيك قفقاز جنوبي جريان دارد. حال، سوال اين است كه كشورهاي ساحلي حوضه كُر- ارس تا چه اندازه مديريت يكپارچه منابع آب و حوضه را به­كار گرفته­اند؟ فرضيۀ مقاله حاضر اين است كه با وجود تلاش‌ها و اقدامات صورت گرفته، هنوز برنامه‌هاي آبي كشورهاي ساحلي حوضه ارس- كُر فاصله زيادي با اصول و معيارهاي مديريت يكپارچه منابع آب و به خصوص حوضه دارد. در اين مقاله از روش توصيفي- تحليلي و كتابخانه‌اي براي بررسي ميزان التزام كشورهاي ساحلي حوضه كُر- ارس به اصول و معيارهاي مديريت يكپارچه منابع آب و حوضه استفاده شده است.

Integrated water and basin management has been used since the 1970s to resolve the challenges posed by water scarcity and has become a global requirement, specifically after the presentation of Agenda 21 at the January 1992 Earth Summit in Rio de Janeiro. Integrated water and basin resource management is one of the optimal methods of water allocation within countries and, and at the same time, one of the global solutions for controlling the water crisis and preventing water disputes in common water basins. One of these important water basins is Aras-Kor, which flows through five coastal countries: Turkey, Georgia, the Republic of Azerbaijan, Armenia and Iran in the geopolitical region of the South Caucasus.The question now is How much the coastal countries of the Aras-Kor basin have used integrated water and basin management?
The hypothesis of this paper is that despite the efforts and measures taken, the water programs of the coastal countries of Aras-Kor Basin are still far from the principles and criteria of integrated water resources management, especially for the basins. In this article, a descriptive-analytical and library method has been used to examine the extent to which the coastal countries of the Kor-Aras Basin adhere to the principles and criteria of integrated water and basins resources management