روشي نوين براي تامين نياز آبي برنج براساس پتانسيل ماتريك نزديك به اشباع خاك

در مناطق خشك و نيمه‌خشك ايران، آب مهم‌ترين عامل محدودكننده كشت برنج است. در اين پژوهش، با هدف بررسي كشت برنج به‌روش تأمين رطوبت پيوسته نزديك به اشباع خاك در كنار برخي تركيبات القاكننده رشد، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي در شش تكرار و با دو تيمار آبياري (غرقابي و زيرسطحي سفالي) و سه تيمار القاگر (شاهد، اسيدساليسيليك و مايكوريز) در سال 1395 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه گنبد كاووس اجرا شد. براي تأمين رطوبت پيوسته نزديك به اشباع خاك از نازل آبياري زيرسطحي و از تيمارهاي اسيد ساليسيليك به‌صورت محلولپاشي برگي با غلظت 2 ميلي‎مولار و مايكوريز به‌صورت 5 درصد حجمي مخلوط با خاك استفاده شد. پس از برداشت گياه برنج، صفات زراعي شامل ارتفاع بوته، طول خوشه اصلي، جرم دانه پر، جرم هزاردانه، جرم خوشه اصلي، جرم كل خوشه‎ها، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي، حجم آب مصرفي، شاخص بهره‌وري و كارايي مصرف آب و شاخص برداشت اندازه‌گيري و محاسبه شد. مقدار عملكرد دانه در واحد سطح براي روش آبياري غرقابي به‌ترتيب براي تيمار‌هاي اسيد ساليسيليك، مايكوريز و شاهد به‌ترتيب 5170، 4710 و 4202 كيلوگرم بر هكتار بود. در حالي‌كه اين مقادير براي روش آبياري زيرسطحي به‌ترتيب 4985، 4807 و 4063 به‌دست آمد. هم‌چنين نتايج نشان داد كه اختلاف عملكرد دانه برنج، عملكرد بيولوژيكي و شاخص برداشت بين روش‌هاي آبياري معني‌دار نبود، اما كارايي مصرف آب و شاخص بهره‌وري آب در سامانه آبياري زيرسطحي به‌طور معني‌داري بيش‌تر از آبياري غرقابي بود. به‌طوركلي روش تأمين رطوبت نزديك به اشباع خاك قادر به افزايش كارايي سيستم آبياري زير سطحي در مقايسه با روش مرسوم شده بود.