تضمينات حق دادخواهي در نظام جمهوري اسلامي ايران مبتني بر نظرهاي شوراي نگهبان

تبيين و بررسي تضمينات مستخرج از رويه شوراي نگهبان در زمينه صيانت از حق دادخواهي افراد علاوه‌بر ثمرات نظري، مي‌تواند قانونگذار عادي را با رويكرد اين شورا در زمينه محدوديت‌هاي مغاير با اين حق آشنا كند. كاوش در رويه شوراي نگهبان و استخراج مواردي كه اين شورا در مقام صيانت از حق دادخواهي افراد، آن‌ها را متضمن سلب يا محدوديت اين حق تشخيص داده است،‌ سؤال اصلي اين پژوهش است. مبتني بر بررسي‌هاي صورت‌گرفته به روش توصيفي تحليلي،‌ اين نتيجه به‌دست آمد كه شوراي نگهبان در مقام تطبيق مصوبات مجلس شوراي اسلامي با قانون اساسي،‌ با استناد به اصل 34 اين قانون، «قابل اعتراض دانستن آراء مراجع شبه‌قضايي»، «ناموجه‌ دانستن انحصار رسيدگي در ديوان عدالت اداري به رسيدگي شكلي به آراء مراجع شبه‌قضايي»، «مخالفت با وضع تشريفات قانوني غيرموجه»، «مخالفت با مصونيت‌بخشي به افراد در رسيدگي قضايي»، «لزوم تصريح به امكان دادخواهي و مراجعه به مراجع قضايي» و «مغايرت الزام افراد به مراجعه به مراجع غيرقضايي براي حل و فصل خصومت يا تظلم‌خواهي» را به‌عنوان تضمينات حق دادخواهي افراد دانسته و عدم رعايت اين موارد را محدودكننده يا سلب‌كننده اين حق قلمداد كرده است.