بررسي حساب جُمل و رياضي در ديوان انوري

پي ريزي علوم گوناگون در ادوار مختلف سبب شد تا ادبيات نيز تحت تاثير آن قرار گيرد. در اين راستا شعرا به كمك انواع علوم، مباني خاصي را در تفهيم مضامين مورد نظر خويش به كار بردند. يكي از اين مباني، حساب جُمل و علم رياضي بود كه با پيشرفت علم رياضي، به شيوه اي نو در بيان مقاصد مبدل شد. انوري از شاعراني است كه حساب جُمل و رياضي را با ادبيات در هم آميخت و مفاهيم خويش را در قالب مباحث مذكور بيان نمود. احاطه وي بر حساب جُمل و رياضي سبب شد تا براي تفهيم بسياري از ابيات، از مباحث بيان شده كمك گرفت تا مقصود شاعر را به خوبي دريابيم. همچنين وي خواسته ها و حتي تمجيدهاي خود از ملوك عصرش را با حساب جُمل و رياضي درهم‌آميخته است كه اين امر باعث دشواري فهم بسياري از ابيات وي شده است. در اين پژوهش، ضمن شناسايي ابياتي از ديوان انوري كه موضوع علم رياضي و حساب جُمل در آنها مطرح شده، به تحليل مباني علوم مذكور در اشعارش پرداخته، و با تفسير هر يك از آنها، مفاهيم ابيات و مقصود شاعر را براي مخاطبان شرح نموده ايم.