آسيب‌شناسي قبول اقدامات پيشگيرانه كوويد 19 در ايران: نقش پريشاني اطلاعاتي و اجتناب از اطلاعات

هدف: شناسايي تأثير پريشاني اطلاعاتي و اجتناب از اطلاعات براي اقدامات پيشگيرانه در زمان همه ‌گيري كرونا. همچنين اين پژوهش به‌دنبال  شناسايي تأثير مداخله ‌گري اجتناب از اطلاعات بر رابطه پريشاني اطلاعاتي و قبول اقدامات پيشگيرانه است. روش:  پژوهش از ‌لحاظ هدف، كاربردي است و با روش توصيفيپيمايشي انجام شد. جامعه پژوهش(N=16643) تمام  دانشجويان دانشگاه شيراز در مقاطع تحصيلي مختلف بود كه در ترم زوج سال تحصيلي 13991400 در حال تحصيل بودند. بر اساس جدول مورگان نمونه پژوهش 375 دانشجو انتخاب شد. ابزار گردآوري داده‌ ها پرسشنامه تركيبي بود كه داراي سه بخش پريشاني اطلاعاتي، اجتناب از اطلاعات و قبول اقدامات پيشگيرانه است. داده ‌هاي پژوهش پس از تأييد روايي پرسشنامه توسط سه متخصص رشته ‌ي علم اطلاعات و دانش ‌شناسي و محاسبه ‌ي پايايي (آلفاي كرونباخ) هر سه بخش(پريشاني اطلاعاتي 0.788، اجتناب از اطلاعات 0.856 و قبول اقدامات پيشگيرانه 0.890) جمع‌ آوري شدند. داده ‌ها پس از پشت سرگذاشتن موج چهارم كرونا گردآوري شد. يافته ‌ها:  مدل رگرسيوني قدرت پيش‌بيني متغيرهاي پريشاني اطلاعاتي و اجتناب از اطلاعات در  اقدامات پيشگيرانه، معنادار است (F(2, 371)=18.029, p lt;.001 , R2=.089). متغير پريشاني اطلاعاتي 13.2 درصد از واريانس قبول اقدامات پيشگيرانه (رابطه ‌ي معكوس و معنادار) و متغير اجتناب از اطلاعات 25.8 درصد از واريانس قبول اقدامات پيشگيرانه (رابطه ‌ي معكوس و معنادار) را تبيين مي كند. همچنين يافته ‌هاي مدل رگرسيون بلوكي نشان دهنده معناداري تأثير مداخله ‌گري متغير اجتناب از اطلاعات (F(2, 371)=19.628, p lt;.000) بر رابطه ‌ي متغيرهاي پريشاني اطلاعاتي و انطباق با اقدامات پيشگيرانه با R2=.096  بود. متغير پريشاني اطلاعاتي در حضور اثر مداخله ‌گري اجتناب از اطلاعات، 34.5 درصد از واريانس قبول اقدامات پيشگيرانه (رابطه ‌ي معكوس و معنادار) را تبيين مي كند. نتيجه ‌گيري: متغيرهاي پريشاني اطلاعاتي و اجتناب از اطلاعات باعث كاهش متغير قبول اقدامات پيشگيرانه مي شود و تأثير  پيش‌بيني اجتناب از اطلاعات بر قبول اقدامات پيشگيرانه بيشتر از تأثير پيش بيني پريشاني اطلاعاتي است. از طرفي اجتناب از اطلاعات بر رابطه پريشاني اطلاعاتي و قبول اقدامات پيشگيرانه اثر مداخله ‌گري تقويت ‌كننده دارد و ميزان قبول اقدامات پيشگيرانه، در حضور اثر اجتناب از اطلاعات كمتر مي شود. به بياني ديگر، افرادي كه نمرات بالاتري در پريشاني اطلاعاتي كسب كردند و بيش از سايرين از اطلاعات در زمينه ‌كرونا اجتناب مي‌ كردند، به ميزان كمتري از اقدامات پيشگيرانه كرونا پيروي مي ‌كردند. همچنين هيچ رابطه‌ ي معناداري بين دو متغير اجتناب از اطلاعات و پريشاني اطلاعات مشاهده نشد.