رده‌بندي كتابخانه‌اي در منابع فارسي: مروري نظام‌مند

هدف: شناسايي پژوهشگران كليدي، ويژگي‌هاي نشر منابع، روند موضوعي و كمبود‌ها و كاستي‌هاي قابل شناسايي درموضوع رده‌بندي كتابخانه‌اي. روش پژوهش:.با جستجو در پايگاه‌هاي اطلاعاتي پايگاه اطلاعات علمي ايران (ايرانداك)، پرتال جامع علوم انساني، پايگاه مركز اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي و پايگاه مجلات تخصصي نور ابتدا تعداد 231 مقاله و 64 پايان‌نامه در اين موضوع شناسايي شد. پس از پالايش‌ در نهايت 22 مقاله و 33 پايان‌نامه مرتبط انتخاب و تحليل شد. يافته‌ها: بررسي‌ها نشان داد بيشتر پژوهشگران اين موضوع در رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسي تحصيل كرده‌اند. اغلب پايان‌نامه‌ها در دانشگاه تهران دفاع شده است. 17 مقاله در مجلات علمي پژوهشي چاپ شده و همانگونه كه انتظار مي‌رفت، نشريه «فصلنامه مطالعات ملي كتابداري و سازماندهي اطلاعات» با 5 مقاله، بيشترين فراواني را در انتشار مقالات رده‌بندي كتابخانه‌اي داراست و پس از آن «نشريه كتابداري و اطلاع‌‌رساني آستان قدس» قرار دارد. همچنين منابع زيادي به مطالعه رده‌بندي ديويي و كنگره مربوط است. بيشترين مقالات منتشرشده متعلق به دانشگاه اصفهان است و دانشگاه تهران پركارترين دانشگاه در انجام  پايان‌نامه در اين موضوع بود. مطالعات در اين موضوع به دو بخش نظري و عملي قابل تقسيم است؛ در بخش نظري پژوهش‌ها مقدمات و كليات، مباحث نظري و نظريه‌هاي رده‌بندي، ارتباط علوم و رده‌بندي‌هاي كتابخانه‌اي را  بررسي كرده‌اند و به‌ويژه  پژوهشگران از تعيين جايگاه علوم ميان‌رشته در دهه اخير استقبال كرده اند پژوهشگران بود. در بخش عملي، بررسي نظام‌هاي رده‌بندي و گسترش‌هاي آن و همچنين كاربرد اين نظام‌ها در انتخاب موضوع و مدل‌سازي هستي‌نگاري با استفاده از تاكسونومي نظام رده‌بندي دهدهي ديويي از جمله مطالعات انجام شده پژوهشگران در اين موضوع است. مشكلات گسترش رده‌بندي‌ها و همچنين رده‌بندي منابع ديجيتالي و ضرورت تغيير در نظام‌هاي رده‌بندي از مهمترين چالش‌هاي پيش‌روي پژوهشگران در طول اين سال‌ها بوده.  پژوهش در موضوع رده‌بندي منابع ديداري شنيداري ناكافي است و نياز به توجه بيشتري دارد. نتيجه‌گيري: در سال‌هاي اخير توجه به مباحث نظري بيشتر شده و اين امر مي‌تواند باعث تقويت و گسترش و يا حتي تحول در نظام‌هاي رده‌بندي شود. با رشد منابع ديجيتالي و شكل‌گيري علوم جديد و ميان‌رشته‌اي و تغييرات به وجود آمده در موضوع سازماندهي اطلاعات، از كارايي نظام‌هاي رده‌بندي سنتي كاسته شده و لازم است تغييراتي ساختاري و محتوايي صورت پذيرد.