رويكرد رضا والي به چندصدايي و مقايسۀ آن با نگرش هاي خوشنويسي مدرن (مطالعۀ موردي: خوشنويسي شماره‌ 13)

بيان مسئله: برقراري ارتباط بين عناصرِ بصري و عناصرِ موسيقي، محل چالشي جدي است. تأثيرگذاري موسيقي بر هنرهاي تجسمي و بالعكس از لحاظ فرمال همواره وجود دارد، اما نشان‌دادن تأثيرپذيري در هر جنبه‌ آن نيازمند بررسي اثر از لحاظ تكنيكي است. هدف پژوهش: اين نوشته به دنبال يافتن ارتباطي بين عنوان اثر «خوشنويسي» و جنبه‌هاي تكنيكي در چندصداييِ رضا والي است. پرسش اصلي اثر بدين شرح است كه والي چه رويكردي در به كارگيريِ مصالح داشته و ارتباط آن رويكرد با خوشنويسيِ مدرن چيست؟ روش پژوهش: اين مطالعه به روش توصيفيتحليلي يا تحليليمقايسه‌اي و مبتني بر مدل يان لارو انجام شده است. اجزاي اين مدل عبارت‌اند از الف) كيفيت نغمگي: عوامل تمبر، اركستراسيون و سيستم كوك را در بر مي‌گيرد؛ ب) هارموني: سازماندهي عمودي صداها، ساختار آكوردي و شيوه‌ توالي ساختارهاي عمودي را در بر مي‌گيرد؛ ج) ملودي: دربردانده‌ تواليِ مصالح صوتي در راستاي افقي است كه شنونده آن را به عنوان يك كليت واحد درك مي‌كند. در حوزه‌ ملودي به مسائلي همچون نمايِ كلي و گردش مدال نيز مي‌توان پرداخت؛ د) ريتم: دربردارنده‌ سازماندهي كشش نت‌ها و ديدگاه متريك است؛ ه) فرايند: عوامل شكل‌دهنده‌ فرم قطعه همچون تضاد بين قسمت‌ها و شيوه‌ گسترش را در بر مي‌گيرد. نتيجه‌گيري: با بررسي تكنيكي اثر مي‌توان نتيجه گرفت كه ايده‌ اصلي والي «گسترش عناصر سنتي و سنتز آن با هنر مدرن» است. در واقع، او تكنيك‌هاي چندصداييِ سنتي همچون جواب آواز و نت واخوان را گسترش داده و از راه اشتراكات با هنر مدرن تركيب مي‌كند. اين فرايند را مي‌توان مشابه آثار خوشنويسانه دانست كه ريشه‌هايي در سنت خط‌هايِ تفنني همچون متعاكس، توامان و شيوه‌ گلزار دارند. هنرمندان با گرايش خوشنويسانه‌ مدرن‌مأب و سنتيِ نو شيوه‌هاي خوشنويسي قديم را در آثارشان به كار مي‌گيرند. بازتاب تفكر والي را در طرح جلد آلبوم مجموعه‌ خوشنويسي مي‌توان يافت كه برگرفته از اثري خوشنويسانه و مدرن‌مأب از نصرالله افجه‌اي است.