تحليل و بررسي خداشناسي سهروردي در بوته نقدهاي صدرايي

Analysis and Study of Suhrawardi's Theology with Regard to Mullasadra's Critiques

موضوع فلسفه مطلق وجود است كه ساير مراتب، از حق تعالي تا آخرين مراتب وجود، را در بر مي گيرد. مركز هستي و سرسلسله موجودات، كه غالبا از او به واجب‌الوجود تعبير مي‌كنند، در فلسفه اشراق با عنوان «نور الانوار» شناخته مي‌شود. سهروردي در نظام اشراقي خويش، پس از اثبات نور الانوار و وحدت او، به نفي صفات زايده از آن ساحت مي‌پردازد. درباره علم و فعل او نيز ديدگاه بديعي ارايه داده است. ملاصدرا با اينكه برهان صديقين خود بر اثبات واجب تعالي را با برهان سهروردي قريب ماخذ مي داند، لكن با توجه به اعتباري بودن وجود در فلسفه سهروردي، شبهه ابن كمونه را بر طريقه او در اثبات واجب، وارد دانسته است. در مورد علم و ساير صفات خدا نيز، يا گفتار سهروردي را نقد كرده و يا در پاره اي جزييات، آراي متفاوتي با او اتخاذ كرده است. در نوشتار حاضر ضمن بيان ديدگاه‌هاي سهروردي در اين باره، به اختلافات و انتقادات ملاصدرا بر او پرداخته شده است.

The subject of philosophy is absolute existence, which encompasses other levels, from the Supreme Being to the last levels of existence.The center of existence and the series of beings, which is often interpreted as obligatory, is known in the philosophy of illumination as the "Noor al_Anwar". Suhrawardi in his enlightenment system, after proving "Noor al-Anwar" and his unity, negates the superfluous attributes of that field. He has also offered a novel view of his science and action.Although Mulla Sadra considers his «Gotham sediqin» on the obligatory proof to be close to Suhrawardichr('39')s argument, but considering the validity of existence in Suhrawardichr('39')s philosophy, he has considered Ibn Kamunachr('39')s doubt on his method of obligatory proof.Regarding science and other attributes of God, he has either criticized Suhrawardichr('39')s speech or has adopted different opinions with him in some details. In the present article, while expressing Suhrawardichr('39')s views on this subject, Mulla Sadrachr('39')s differences and criticisms against him have been discussed.