تحليل باستان شناختي سنگ‌هاي تراش‌ خورده در قبرستان‌هاي منطقه هرسين، استان كرمانشاه

Archaeological Analysis of Shaved Stones in Harsin Region Cemeteries, Kermanshah Province

بر اساس مطالعات باستان شناسي، درشهرستان هرسين تعدادي قبرستان وجود دارند كه برسطح آن نقوش سنگي و سنگ هاي تراش خورده از دوره تاريخي موجود است كه اهميت برخي قبرستان هاي منطقه را از نظر حجاري سنگي نشان مي دهد. سهولت دسترسي به سنگ هاي آهكي كوههاي منطقه در جاهايي چون دامنه كوه بيستون، باعث گرديده تا در دوره ساساني با سنگ هاي تراش خورده متعددي مواجه شويم كه وفور اين سنگ ها را در بناها، پل ها و حتي سنگ قبور برخي قبرستان هاي منطقه مي توان ملاحظه نمود. لذا بر روي برخي از سنگ قبور اين قبرستان ها، سنگ هايي تراش خورده با علائم حجار وجود دارند كه با مطالعه دقيق آنها، مي توان برخي از مسائل باستان شناسي در مورد سنگ تراشي و نقوش برجسته سنگي را روشن ساخت. قبرستان هاي چهر و قيسوند در غرب هرسين به همراه قبرستان هاي امامزاده مهدي، عزيزآباد و شمس آباد از جمله محوطه هاي منطقه است كه بر سطح آن، سنگ هايي تراش خورده وجود دارند كه تاكنون مطالعه باستان شناسي خاصي در مورد آنها انجام نگرفته است. بامطالعات باستان شناختي نگارندگان مشخص شده است، بر سطح برخي از اين قبرستان ها، سنگ قبور ويژه اي چون سنگ هاي تراش خورده به اشكال متنوع با امضاء حجار، تنه ستون هاي سنگي به همراه آب پَر متعلق به بنا و ستون سنگي آتشدان از دوره ساساني به دست آمده است. بنابراين تبديل آنها به سنگ قبور به عنوان يك كاربري ثانويه بوده است كه در دوره اسلامي متأخر صورت گرفته است.

According to archeological studies, there are a number of cemeteries in the county of Harsin, which on their surface there are bas reliefs and carved stones from the historical period that indicate the importance of some cemeteries in the region in terms of stone carvings.The frequency of access to the limestone of the mountains in the area, such as the hillside of Bisotun Mountain, it has led us to encounter bas relief stone and carved stones in the Sassanian period, which it can be found in stone buildings, bridges and even the grave stones of some cemeteries in the area can be seen.Therefore, there are shaved stones with carved signs on some of the grave stones of the cemeteries, that by studying them carefully, can be clarified some archeological issues and problems about the shaved stone and stone motifs. there are shaved stone on the surface of Chehr, Qeysavand, Azizabad and Shams Abad cemeteries in the west of Harsin county and Imamzadeh Mehdi in Harsin that have not been studied. In this article, using the library-field research method, the following questions were asked: 1- What are the cut stone obtained from the cemeteries of Harsin region? 2- What can the stone finds of these cemeteries have to do with Sassanid cut stones in places such as the foothills of Bisotun Mountain or other Sassanid structures in the region? Archaeological studies have shown that on some of these cemeteries, special gravestones such as shaved stones in various forms with the signature of carvings, trunks of stone columns along with roof eaves belonging to the Sassanid period and stone columns is obtained. These limestone finds have a cutting style and raw material similar to the Sassanid structures of the region.Therefore, their conversion to the grave stone was a secondary use of the later Islamic period.