پديد آورندگان :
شهسواري، ميثم دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران , موسوي كوهپر، مهدي دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران , نيستاني، جواد دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران
كليدواژه :
مغان , مهرهاي دورة ساساني , دورة ساساني , آيكونوگرافي , باستان شناسي
چكيده فارسي :
تاكنون دربارۀ روحانيان، سلسله مراتب، نقش و جايگاه آنها در دوران ساساني پژوهش هاي بسياري صورت گرفته و از رهگذر اين پژوهش ها اطلاعات معتنابه اگرنه زيادي در دست است. عمدۀ اين آگاهي ها از شواهد متني اعم از كتيبه ها و كتاب هاي ديني و غيرديني به دست آمده است. تنها شواهد باستان شناختي مربوط به اين قشر مهم از جامعۀ اين دوره مهرها، اثر مهرها و نيز نقش برجسته‌هاي كرتير هستند. نقش هاي كرتير به دليل غلبۀ وجه فردي آنها كمك چنداني به درك ما از نقش و جايگاه اين طبقه در دوران ساساني نمي كنند، اما گروه دوم يعني مهرها و اثر مهرهاي كشف‌شدۀ متعلق به دورۀ ساساني منبعي دست اول براي مطالعۀ اين قشر مهم و تأثيرگذار به شمار مي روند. با اين‌كه بسياري از اين مهرها به ويژه مهرهاي كشف‌شده در تخت سليمان از سوي پژوهشگران به عنوان مهرهاي مغان معرفي و پذيرفته شده اند اما تنها بخش اندكي از آنها بر اساس كتيبه به اين قشر تعلق دارند. به اين معني كه تنها بخش اندكي از آنها مشخصاً عبارت مغ يا موبد روي آنها نوشته شده است. در پژوهش حاضر نيز همين مهرها مورد مطالعه قرار گرفته اند و در واقع از ميان تمام مهرهاي منتسب به مغان گزيده شده اند. نقوش روي اين مهرها بسيار متنوع اند و تقريباً شامل تمام نقش مايه هاي روي مهرهاي دورۀ ساساني اعم از انساني، حيواني، گياهي، نمادين و مونوگرام مي شوند. اين پژوهش با رويكرد آيكونوگرافي، تنها به نقوش حيواني ترسيم شده بر اين مهرها پرداخته است. به اين منظور پس از گردآوري نقوش مورد نظر از گزارشهاي متعدد ـ كه عموماً به صورت كاتالوگ و در معرفي مهرها هستند ـ و ارايۀ توصيف مختصري به تحليل آنها بر اساس متون زرتشتي پرداخته شد. اين مقاله به اين نتيجه كلي رسيده است كه در مهرنگاري، نقوش انحصاري و ويژۀ مغان وجود ندارد و اين قشر پيرو همان سليقه و ذائقه و زيبايي شناسي عمومي بوده اند.
چكيده لاتين :
So far, many researches have been done about clergy, their hierarchy, role and position in the Sassanid era and there is considerable information about them. Most of this awareness comes from textual evidence, including religious and non-religious books. The only archaeological evidence related to this important stratum of the society of this period is the seals, the seals impression and also the reliefs of Kartir. The reliefs of Kartir, due to their predominance of individuality, do not help us much in understanding the role and position of this class in the Sassanid period, but the second group, the seals and, seals impression discovered belonging to the Sassanid period, is a first-hand source for studying this important and influential group. Although many of these seals, in particular the seals that were discovered on the Takht-e Soleyman, were introduced by scholars as Magi seals, only a small part of them are based on inscriptions into this stratum. This means that only a small part of them clearly have the phrase magician or priest. In the present study, this seals have been studied and in fact, they have been selected from all the seals attributed to Magies. The motifs on these seals are very diverse and include almost all the motifs on the seals of the Sassanid period, including human, animal, plant, symbolic and monogram. In this study, with the iconographic approach, only animal motifs depicted on Magi's inscriptions are inscribed. For this purpose, after collecting the desired designs from various reports - which are generally in the form of catalogs and introducing seals - and providing a brief description, they were analyzed based on Zoroastrian texts. This article has reached the general conclusion that there are no exclusive and special motifs of Moghan in painting, and this group has followed the same taste and general aesthetics.
