تحليل الگوي فضايي و افتراق مكاني اضافه‌وزن در محله‌هاي شهر زنجان براساس الگوهاي سفر

امروزه مطالعات گسترده‌اي با محوريت جغرافياي پزشكي و ارتباط بيماري‌ها با ويژگي‌هاي مكاني و فضايي بروز آن‌ها انجام مي‌گيرد. در اين ميان، شيوع اضافه‌وزن به‌عنوان بيماري غيرواگير كه منبعث از سبك زندگي است، طي سه دهۀ گذشته به طرز چشمگيري در سراسر جهان افزايش يافته و سبب توجه ويژه بدان به‌منظور ارتقاي سلامت شهروندان شده است. كم‌تحركي به‌عنوان مسئله‌اي جهاني يكي از معضلات شهر سالم است كه در اين پژوهش با هدف شناسايي ارتباط بين بروز اضافه‌وزن و الگوهاي سفر در شهر زنجان بررسي شده است. از نظر روش تحقيق با توجه به محتوي و مؤلفه‌هاي موردبررسي در زمرۀ تحقيقات توصيفي تحليلي و از نظر هدف مطالعۀ تحقيق كاربردي توسعه‌اي محسوب مي‌شود. اطلاعات و داده‌هاي اوليۀ پژوهش به دو شكل اسنادي و ميداني جمع‌آوري ‌شده است. براي پيش‌بيني و بهنگام‌كردن داده‌هاي نواحي ترافيكي شهر از شبكۀ عصبي پرسپترون چندلايه استفاده شد. اطلاعات مكاني نه شاخص ترافيكي در رابطه با بردارهاي سفر به‌تفكيك نواحي ترافيكي از طريق نرم‌افزار تهيه و پس از فازي‌سازي لايه‌هاي اطلاعاتي و تعيين درجۀ عضويت هريك از مؤلفه‌ها، درنهايت با استفاده از تلفيق نقشه‌هاي فازي‌سازي‌شده به كمك عملگرهاي فازي، نقشۀ نهايي و تلفيقي به‌دست آمد. نقشۀ نهايي مناطق مستعد اضافه‌وزن در شهر زنجان را از منظر الگوهاي سفر نشان مي‌دهد. نتايج اين نوشتار نشانگر آن است كه كمتر از 3 درصد از مساحت شهر پهنه‌هاي نامستعد براي بروز اضافه‌وزن است. اين مناطق منطبق بر محله‌هايي مانند اسلام‌آباد، سرجنگلداري و بخش‌هاي محدودي از كوي فرهنگ است. پس از اين محله‌هاي انصاريه، اعتماديه، يوخاري قبرستان و وحيديه از منظر بردارهاي سفر شرايط مساعدتري براي انجام فعاليت‌هاي بدني و كاهش بروز اضافه‌وزن دارند. در مقابل، بيش از 90/69 درصد از مساحت شهر پهنه‌هاي بسيار مساعد براي بروز بيماري اضافه‌وزن در سطح شهر زنجان است.