بررسي و مقايسه آراي ارسطو و فارابي در مسئله خطاي حسّي

در فلسفه ارسطو و فارابي معرفت از حواسّ آغاز مي‌گردد. اين رويكرد به اكتسابِ معرفت، با دو چالش مطرح شده توسّط سوفيزم دربابِ ادراكاتِ حسّي _ يعني «خطاي حسّ» و «تفسيرهاي متعارض از ادراكاتِ حسّي»_ مواجه مي‌شود. ارسطو با تقسيمِ محسوسات به «مختصّ» و «مشترك» و طرحِ مفهوم «شرايط متعادل» و همچنين با طرح دوگانه‌ي «نمود» و «ادراك» تلاش مي‌كند به اين دو مسئله پاسخ دهد. فارابي نسبت به چالش دوّم موضِعي اتّخاذ نكرده است امّا در بابِ چالش اوّل با تقسيم يقين به «تامّ» و «غيرتامّ» راهكار متفاوتي را ترسيم مي‌كند. از منظرِ وي يقينِ ناشي از «ادراكاتِ حسّي» يقين غيرتامّ است و با پايبندي به شرايط سه‌گانه‌اي، مي‌توان به يقين‌هاي حاصل از شهودِ حسّي پايبند بود. به نظر مي رسد هيچ‌يك از دو راهكارِ اين دو متفكّر در حلّ مسئله خطاي حسّي تامّ نيست؛ امّا راهكار ارسطو در تبيين مسئله، قابل دفاع‌تر از نظر فارابي است.