شناسايي و رتبه‌بندي پيامدها و شرايط مداخله‌گر و زمينه‌اي مديريت سود در صنعت بانكداري ايران

هدف: ميزان شيوع و پيامدهاي قوي مديريت سود، نقش تعيين كننده بانك ها در اقتصاد هر كشور و نحوه عمل آنها در حوزه حسابداري و گزارشگري مالي، زمينه را براي ورود پژوهش‌هاي حسابداري به‌منظور بررسي صنعت بانكداري مهيا مي‌نمايد. باتوجه به خلأ پژوهش‌هاي كيفي، هدف شناسايي و رتبه‌بندي پيامدها و شرايط مداخله‌گر و زمينه‌اي مديريت سود در اين صنعت مي‌باشد. روش‌: روش‌شناسي پژوهش، دلفي فازي و فرايند تحليل سلسله مراتب فازي با ابزار مصاحبه و پرسشنامه است. با استفاده از روش نمونه گيري گلوله برفي، پس از مصاحبه با 15 نفر از خبرگان اين صنعت، پرسشنامه‌هاي دلفي و مقايسات زوجي در اختيار 23 نفر از افرادي كه در تهيه، تحليل و حسابرسي صورت‌هاي مالي بانك‌ها فعاليت داشته‌اند قرار گرفت. قلمرو زماني پژوهش سال‌هاي 1398 و 1399 در نظر گرفته شده است. يافته‌‌ها: شرايط مداخله گر مؤثر در بروز مديريت سود در صنعت بانكداري به ترتيب «فشار محيط اقتصادي»، «عوامل درگير در سطح شفافيت مالي»، «عوامل خاص صنعت» و «عوامل محيط قانوني» مي باشند. شرايط زمينه‌اي نيز به ترتيب عبارتند از: بسترهاي «اقتصادي»، «فرهنگي»، «نظارتي و قانوني» و «خاص صنعت». به‌علاوه پيامدهاي اين پديده به ترتيب عبارتند از: «تحريف گزارشگري مالي»، «پيامدهاي اجتماعي»، «پيامد اقتصادي و بازار پولي» و «پيامد تأثير بر بازار سرمايه». نتيجه‌گيري: فرهنگ شدن پرداخت سود، انگيزه بقاي بانك، انگيزه خاص مديريت، كيفيت استانداردهاي حسابداري و انگيزه قانوني، شرايط اصلي تأثيرگذار بر مديريت سود بوده و پيامدهاي اصلي آن، انباشت دارايي هاي سمي، فساد سيستماتيك، افزايش شديد تورم و  افزايش عدم تقارن اطلاعاتي مي‌باشد. دانش‌افزايي: اين يافته ها مي‌تواند علاوه بر توسعه ادبيات و نظريه‌هاي مربوط به آن، براي سرمايه‌گذاران، بانك مركزي، استانداردگذاران، بازرسان و حسابرسان مفيد واقع شود.