بازشناسي ارزش‌هاي شهر ايراني-اسلامي از منظر نظريه ادراكات اعتباري علامه طباطبايي

امروزه حوزه مطالعاتي ارزش و ارزش‌شناسي در علوم و پژوهش‌هاي بسياري واردشده و تأثيرات متنوعي بر دانش هر حوزه برجاي گذاشته است. حوزه مطالعاتي معماري و شهرسازي نيز اين امر مستثني نبوده و موضوع ارزش و ديدگاه‌هاي پيرامون آن تبديل به محوريتي مهم شده كه تأثير به سزايي در اتخاذ تدابير در مقياس‌هاي گوناگون ايفا مي‌كند. ارزش‌ها در معماري و شهرسازي در واقع بيانگر رويدادهايي هستند كه در بستر زمان (تاريخ)، حال حاضر و آينده براثر تأثير مي‌گذارد. اين امر مي‌تواند در بازه‌هاي زماني مختلف گونه‌هاي متنوعي را به تصوير بكشد. ارزش‌هاي شهر ايراني-اسلامي نيز از اين امر مستثني نبوده و عبارتي كليدي در پژوهش‌هاي شهري به شمار مي‌رود. هدف پژوهش حاضر، استنتاج ارزش‌هاي شهر ايراني-اسلامي با تأكيد بر نظريه ادراكات اعتباري علامه طباطبايي مي‌باشد. با توجه به هدف، اين پژوهش در زمره مطالعات كيفي قرار داده مي‌شود. روش تحقيق تركيبي به‌صورت توأمان، روش تحليل محتوا، روش توصيفي-تحليلي با رويكرد استدلال منطقي (فرهنگي-گفتماني) با بهره‌گيري از مطالعات كتابخانه‌اي و اسنادي مي‌باشد. با توجه به مطالعات و ارزيابي‌هاي انجام شده بهره‌گيري از نظريه ادراكات اعتباري در مطالعات شهري، نيازمند مؤلفه‌هاي انتقال دهنده بوده كه تحت عنوان مباني و مصاديق مطالعه شهري بوده كه در پنج گونه شناسايي شده و در ادامه ارزش‌هاي ده‌گانه شهر ايراني-اسلامي استنتاج شد. اين ارزش‌ها مشتمل بر: ارزش باور توحيدي وحدت، ارزش عدالت و توزيع منافع، ارزش امنيت و مصالح جمعي، ارزش تعادل در تمامي لايه‌هاي شهري، ارزش تمايل به مشاركت، ارزش سرمايه اجتماعي و حقوق همسايگي-شهروندي، ارزش توجه به خلقت زيست‌محيطي، ارزش آرامش و كمال يابي فطري، ارزش شأن انسان و ارزش مظاهر اسلامي شهر مي‌باشد. شناسايي ارزش‌هاي در يك بستر شهري، نيازمند توجه به زمينه و فرهنگ بوده كه نظريه ادراكات اعتباري اين بستر را فراهم نموده و منجر به تدقيق و استنتاج اصولي ارزش‌هاي شهر ايراني-اسلامي گرديد. توجه به اين نظريه و ارزش‌هاي استنتاج شده مي‌تواند در فرآيند تصميم‌گيري، تصميم سازي و خاصه مديريت و برنامه‌ريزي شهري تأثيرگذار و كارا باشد.