تحليل فضايي پويش فقر شهري و پهنه بندي آن در كلانشهر رشت

Spatial analysis of urban poverty Dynamics and zoning in Rasht metropolis

مقدمه: از ويژگي هاي شهرهاي جهان سوم تمركز شديد و عدم تعادل در شهرنشيني است. در اين شهرها همواره تعدادي از محلات از كيفيت مطلوب برخوردار بوده و در مقابل ساير نواحي از رفاه و آسايش قابل قبولي برخوردار نيستند. به منظور رفع نابرابري ها لازم است تا اقدامات اساسي براي شناخت نارسايي ها و كمبودها صورت گيرد. هدف پژوهش: نشان دادن نابرابري و شناسايي لكه هاي فقر در مقياس بلوك ­هاي آماري شهر رشت است. پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي و از نظر روش جزء پژوهش ­هاي توصيفي - تحليلي از نوع خود همبستگي فضايي مي باشد. روش شناسي تحقيق: روش گردآوري داده ها براي مباني نظري به صورت اسنادي، كتابخانه اي و داده هاي خام پژوهش از بلوك­ هاي آماري شهر رشت استخراج شده است. قلمرو جغرافيايي پژوهش: شهر رشت مركز استان گيلان است. يافته ها و بحث: محاسبه شاخص هاي فقر با كمك نرم افزار Excel و تحليل عاملي با كمك نرم افزار SPSS صورت گرفته است. براي كاهش تعداد شاخص­هاي مؤثر در ميزان فقر و تشكيل ساختار جديد براي آن­ها از روش تحليل عاملي اكتشافي استفاده شد. براي انجام تحليل فضايي، از روش لكه هاي داغ در محيط نرم افزار ArcGIS استفاده شد. همچنين با استفاده از شاخص موران موجود در نرم­افزار Geoda، الگوي خود همبستگي فضايي فقر در محدوده مورد مطالعه مشخص شد. نتايج: نشان داد الگوي فضايي فقر در اين شهر خوشه اي است. كانون اصلي فقر در نواحي شرقي – شمال شرقي و جنوب - جنوب غربي شهر است و پهنه مرفه در ناحيه مركزي شهر ديده مي شود. در مجموع پهنه فقر 61 درصد جمعيت و 34 درصد از مساحت و پهنه رفاه 10 درصد جمعيت و 23 درصد مساحت شهر رشت را به خود اختصاص داده است.

the present study has identified different areas of poverty in Rasht. For this purpose, 23 indices extracted from statistical blocks were used. The results of the combination of indicators showed that poverty zones are concentrated phenomena, almost in the north, west and east of the city. an‎d in contrast to the welfare zones in the central and southern parts of the city and concentrated throughout the city. Also, based on the other results of the study, we can conclude that overall poverty zone 61.21% of households, 61.46% The percentage of population and 34.11% of the total area of the city. The welfare zone covers 10.66 percent of the household, 10.43 percent of the population, and 23.2 percent of the city's area. Finally, using the Moran index available in Geoda software, the spatial autocorrelation of urban poverty in the study area was determined and the value of Moran's statistic (0.79) is indicative of the cluster pattern of poverty in Rasht. The results show that the increase in poverty reflects the growth of poor performance in the region. As class distances have increased, poverty is widened and class conflicts are more severe, social injustice is more severe and the mass of the unemployed is high, however, the fact is that urban areas are very diverse and there are significant differences in different viewing areas. The results show that government investment in specific areas has been influencing the rise of urban poverty in other areas.