تاريخ طريقت رفاعيه در آثار ابن سرّاج دمشقي

ابن سَرّاج (د747ق)، قاضي، صوفي و اديب دمشقي دورۀ مملوكي، در تصوّف پيرو طريقت رفاعيه بود. از ميان تأليفات وي، كتاب تشويق الارواح و القلوب و به طور خاص بخش سوم آن با عنوان تُفّاح الارواح و مفتاح الاِرباح در موضوع منقبت‌نگاري صوفيان اكنون در دست است. در اين پژوهش، اهمّيت آثار ابن سرّاج و آگاهي‌هايي كه از طريقت رفاعيه به دست مي‌دهد، بررسي شده است. نتايج اين پژوهش حاكي است كه گرچه رويكرد منقبت‌نگاري و كرامت‌سازي به طرز چشمگيري بر آثار ابن سرّاج غلبه دارد، از آنجا كه از نخستين متون به قلم يك صوفي رفاعي است، از آن مي توان آگاهي‌هاي مهمي در شناخت وضعيت طريقت رفاعيه در دوره‌هاي شكل‌گيري و انتشار آن، به دست آورد؛ به ويژه در محورهايي همچون شناخت اسلاف احمد رفاعي در منطقۀ بطائح، مشايخ طريقت رفاعيه در خاندان احمد رفاعي، تعامل صوفيان رفاعي با ايلخانان و كرامات منسوب به رفاعيان.