مقايسه غلبه بارگذاري باد نسبت به بارگذاري زلزله به روش استاتيكي در طراحي سازه هاي ساختماني در شرايط مختلف مناطق كشور

زمينه و هدف: مطابق مبحث ششم مقررات ملي ساختمان، محاسبه سازه هاي ساختماني در برابر نيروهاي جانبي باد و زلزله به تفكيك انجام مي گردد و در هر بخش از سازه اثر هر يك كه بيشتر باشد، ملاك محاسبات قرار مي گيرد. در هر حالت، رعايت ضوابط ويژه طرح لرزه اي مطابق سيستم سازه در كليه اعضاء الزامي مي باشد. از آنجا كه اكثر مناطق كشور در فلات ايران واقع شده اند كه از نظر لرزه خيزي در سطح بالايي قرار دارند، بسياري از مهندسين توجه ويژه اي به بارهاي ناشي از زلزله دارند و گاهي بارهاي ناشي از باد مورد توجه لازم قرار نمي گيرد. روش: در اين پژوهش، ضمن مروري بر پديده باد، در چهارچوب روش هاي مورد تأييد آيين نامه ها و استاندارد هاي لازم الاجراي كشور، همه حالات ممكن و معيارهاي طراحي در محاسبه نيروي جانبي باد در ساختگاه هاي مختلف كشور به صورت جزء به جزء و مقايسه اي نسبت به نيروي جانبي زلزله مورد تحليل قرار گرفته و به عنوان نمونه نتايج مراكز استان ها در اين مقاله ارائه شده است. تأثير تمام انواع خاك، انواع سيستم هاي سازه اي، پهنه بندي خطر نسبي زلزله، اهميت ساختمان ها با توجه به كاربري تعريف شده در آيين نامه و استاندارهاي موجود كشور، در اين مطالعه منظور شده است. همچنين متناسب با كاربري و سيستم هاي سازه اي مختلف، بارگذاري هاي ثقلي لازم در روند محاسبات اعمال گرديده است. يافته ها: تراز ارتفاعي از ساختمان كه بارگذاري استاتيكي باد نسبت به بار استاتيكي معادل زلزله غلبه مي كند با در نظر گرفتن ارتفاع مُجاز سيستم هاي سازه براي ساختگاه هاي مورد بررسي بدست آمده است. مطابق ضوابط، بار جانبي باد از اين تراز به بالا بايد ملاك اصلي محاسبه و طراحي سازه هاي ساختماني قرار گيرد. نتايج حاصل در قالب جداول مختلف بيانگر ترازهاي ارتفاعي مي باشد كه لازم است طراحي در برابر نيروي جانبي باد به صورت جدي تر مورد توجه قرار گيرد. نتيجه گيري: نتايج حاصل از تحليل ها حاكي از آن است كه با افزايش مقادير ضريب رفتار در ساختمان ها، تراز ارتفاع غلبه نيروي جانبي باد بر نيروي زلزله كاهش مي يابد. مراكز استان هاي اردبيل، سيستان و بلوچستان و كرمان به دليل سرعت باد منطقه اي 130 كيلومتر بر ساعت از مناطق بحراني در برابر باد محسوب مي گردند و نيازمند توجه مضاعف مهندسين و طراحان سازه مي باشند. استان هاي البرز، ايلام و كهكيلويه و بوير احمد به دليل اينكه داراي ميانگين سرعت باد كمتر از 80 كيلومتر برساعت در تمام فصول سال مي باشند، از حساسيت كمتري از نظر بار جانبي باد برخوردار هستند. نيروي جانبي باد براي تمام انواع سيستم هاي سازه اي با اهميت هاي مختلف در بيشتر ساختگاه ها با خاك نوع I در ترازهاي ابتدايي ارتفاع بر نيروي جانبي زلزله غالب مي باشد در نتيجه نيازمند توجه ويژه خواهد بود.