شناسايي عوامل علّي مؤثر بر پاسخگويي و بهره‌وري دانشگاه ‎هاي غيردولتي

امروزه آموزش و سرمايه گذاري در سرمايه انساني، سرمايه گذاري بلندمدتي است كه بدون آن اقتصاد ناپاپدار خواهد ماند. آموزش عالي، معرف نوعي از سرمايه گذاري در منابع انساني است كه با فراهم كردن و ارتقا بخشيدن دانش، مهارت ها و نگرش ها، به توسعه اقتصادي كمك مي كند. تأمين نيروي انساني كارآمد با افزايش كارايي و بهر ه وري افراد و از سوي ديگر با گسترش مرزهاي دانش و فن و پيش بردن فناوري از قبيل مسئوليت پرورش نيروي انساني و افزايش بهره و كارايي در سطوح بالاي تخصصي بر عهده دانشگاه هاست. از اين رو دانشگاه در توسعه و رشد اقتصادي نقش زيربنايي دارد؛ زيرا آموزش عالي از طريق ايجاد مهارت و تخصص در افراد و بهبود قوه تشخيص آنان، باعث ارتقاي سطح بهره وري نيروي انساني مي شود. در دهه‌هاي اخير، نظام آموزش عالي ايران با معضلات فراواني مواجه بوده است؛ از اين رو پژوهش حاضر، بر آن است كه عوامل علّي مؤثر بر پاسخگويي و بهره‌وري دانشگاه هاي غيردولتي را شناسايي و اعتباريابي كند. داده‌هاي اين مطالعه، در بخش كيفي حاصل مصاحبه هاي نيمه ساختاريافته با ۲۵ نفر از مديران ارشد و مياني مشغول در واحدهاي دانشگاه آزاد اسلامي استان تهران بود كه با روش نمونه گيري نظري انتخاب شدند. در تحليل داد ه ها، روش مرحله اي و تكنيك هاي تحليلي اشتراوس و كوربين (۱۹۹۲) مورد استفاده قرار گرفت. بعد از مشخص شدن مقوله مركزي (پاسخگويي به ذي‌نفعان) و استفاده از آن به منظور نزديك كردن مقوله ها، عبارات و ايده هايي كه بيانگر روابط بين مقوله هاي اصلي و فرعي بودند، در نهايت شش مقوله اصلي به عنوان عوامل علّي مؤثر بر پاسخگويي و بهره‌وري دانشگاه شناسايي شدند كه عبارتند از: ۱ علم گرايي ۲ منابع انساني ۳ ايجاد انگيزه در دانشگاه ۴ توسعه بر مبناي نيازسنجي ۵ روند ياددهي يادگيري ۶ ارزيابي كيفيت دانشگاه. به منظور اعتبارسنجي الگوي پاسخگويي به دست آمده از مرحله كيفي، پرسشنامه‌اي تنظيم و پاسخ ۱۴۶ نفر از دانشجويان كارشناسي‌ارشد و دكتري دانشگاه آزاد اسلامي مستقر در استان تهران دريافت شد. داده‌هاي كمّي در قالب تحليل توصيفي داده‌ها، تحليل عاملي مرحله اول و دوم با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos۲۳ تجزيه وتحليل شدند. يافته‌هاي پژوهش بر روابط ميان مقوله محوري و عوامل علّي مؤثر بر پاسخگويي، حكايت داشتند و نتايج آزمون الگو در مرحله كمّي، كليت مدل مفهومي را مورد تأييد قرار داد.