بازشناسي هويت بناي امير ملكشاه مشهد با استناد به متون تاريخي، ويژگي هاي معماري و شواهد باستان شناختي

Recognition of the identity of Amir Malekshah building in Mashhad based on historical texts, architectural features and archaeological evidence

دوره تيموري در ايران به لحاظ پيشرفت در انواع هنرهاي اسلامي به ويژه معماري و تزيينات وابسته به آن حايز اهميت بسيار است. يكي از بناهاي مهم در اين دوره بناي امير ملكشاه است كه با وجود بهره مندي از ارزش هاي فراوان معماري چندان شناخته شده نيست. در اين پژوهش سعي بر آن است كه با كمك متون دست اول تاريخي، ويژگي هاي معماري و آرايه هاي تزييني بناي امير ملكشاه هويت و كاربري آن مطالعه شود. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه با توجه به ويژگي هاي معماري از قبيل نقشه بنا، كتيبه نگاري و مضامين آن ها، تزيينات كاشيكاري، نقاشي، سرداب، فقدان محراب، وجود گلدسته و مناره كاربري دوگانه ي مسجد مقبره را براي آن مي توان در نظر گرفت. از طرفي بناي امير ملكشاه از نظر ويژگي هاي گفته شده و بخصوص از نظر كاربري با مساجد كبود تبريز و بسياري از مساجد آناتولي به ويژه يشيل بورسه قابل مقايسه است و با توجه به نقشه و كتيبه هاي يافت شده در آنها، سازنده و طراح هر سه تبريزي و يكي بوده است.

The Timurid period in Iran is very important in terms of progress in various Islamic arts, especially architecture and related decorations, so that its peak can be seen in the method of decoration with Faience mosaic. One of the important buildings in this city is the building of Amir Malekshah, which is not well known despite its great architectural importance. In this research, an attempt has been made to study the architectural features and decorations of the Amir Malekshah building, which have not been studied so far. The results show that according to architectural features such as building plans, inscriptions and their themes, tile decorations, paintings, cellar, lack of altar, the presence of a spire and minaret, the dual use of the mosque- Tomb for it can be considered. In addition, Amir Malekshah building is comparable to the Blue Mosque of Tabriz and many Anatolian mosques, especially Green Mosque of Bursa, in terms of the mentioned features and especially in terms of usage. and according to the plan and inscriptions found in them, the builder and designer of all three buildings was from Tabriz and was probably one person.