پديد آورندگان :
دارايي، علي دانشگاه تبريز - دانشكدۀ ادبيات و علوم اجتماعي، تبريز، ايران , مشهدي، علي دانشگاه قم - دانشكده حقوق - گروه حقوق عمومي و بين‌الملل، قم، ايران , قارلقي، صديقه دانشگاه قم - دانشكدۀ حقوق، قم، ايران
كليدواژه :
تاريخ حقوق اساسي , خبرگان قانون اساسي , مفهوم قانون اساسي , محتواي قانون اساسي , مشروح مذاكرات
چكيده فارسي :
قانون اساسي‌گرايي در سده‌هاي اخير در پي آن بوده است كه قانون اساسي را با اهداف نوين بنيانگذاري كند. بدين اعتبار، قانون اساسي‌گرايي مفهوم و محتوايي مدرن به قانون اساسي مي‌بخشد. تنظيم و تحديد قدرت سياسي از طريق تعيين نهادهاي حكومتي و تحديد اختيارات و صلاحيت‌هاي مقامات مقرر و نيز تصريح و تضمين حقوق و آزادي‌هاي بشري مفهوم و محتواي قانون اساسي را مي‌سازند. بر اين پايه، بسيار مهم است كه بدانيم نگارندگان قانون اساسي در مقطع 1358 كه خود مأمور و وكيل ملت در امر تقنين اساسي بودند، چه برداشت‌هايي از مفهوم و محتواي قانون اساسي داشتند، چراكه اين موضوع در خصوص تصويب‌كنندگان قانون اساسي اهميتي فراوان دارد. از همين رو، نويسندگان با اتكا به روش توصيفي- تحليلي و شيوۀ جمع‌آوري اطلاعات به‌گونۀ كتابخانه‌اي كوشيده‌اند نخست با تشريح مباني نظري قانون اساسي‌گرايي و محتوا و مفهوم قانون اساسي، شش برداشت از درون مشروح مذاكرات 1358 استخراج و تبيين و توصيف كنند؛ اين برداشت‌ها عبارت‌اند از: برداشت‌هاي تقليل‌گرا، اسلام‌گرا يا تنوع برداشت‌ها از حكومت اسلامي، ارزش‌گرا، آرمان‌گرا، محتواگرا يا حقوقي و مدرن، جهان‌گرا و تكليف‌گرا. فرض اساسي اين مقاله بر اين مبناست كه به‌نظر مي‌رسد تعدد و تشتت در برداشت از مفهوم و محتواي قانوني اساسي در انديشۀ خبرگان قانون اساسي 1358 وجود داشته است. بدين‌معنا كه در ميان ديدگاه‌هاي متعدد در مجلس خبرگان قانون اساسي، ديدگاه ايدئولوژيك و انقلابي غلبه داشته است، چراكه علاوه‌بر قرائت‌هاي حقوقي، قرائت‌هاي غيرحقوقي مزبور نيز در اين قوه پررنگ و چشمگير مي‌نمود. از طرف ديگر، ماحصل نگرش خبرگان قانون اساسي در متون تصويبي قانون اساسي اغلب برداشت حقوقي و مدرن بود، اگرچه برداشت ارزش‌گرا در مقدمۀ قانون اساسي مشهود بود.
چكيده لاتين :
Constitutionalism in recent centuries has sought to establish the constitution with new goals. In this sense, constitutionalism gives the constitution a modern meaning and content. Based on this, it is very important to know what perceptions the authors of the constitution had on concept and content of the constitution in 1979. Therefore, relying on descriptive-analytical methods, the authors have tried to explain the theoretical foundations of constitutionalism by extracting, explaining, and describing the details of the 1979 negotiations. These perceptions are: reductionist, Islamist or a variety of perceptions of Islamic government, value-oriented, idealistic, content-oriented or legal and modern, cosmopolitan, and task-oriented. The basic premise of this article is based on the fact that it seems that there has been a multiplicity of interpretations of the concept and content of the constitution in the minds of constitutional experts in 1979. In other words, among the various views in the Assembly of Experts for Constitution, the ideological and revolutionary views have prevailed, because in addition to legal readings, these non-legal readings also stood out in this force. On the other hand, the product of the attitude of constitutional experts in the texts approving the constitution was often a legal and modern interpretation, although the value-oriented interpretation was evident in the preamble to the constitution.
