پديد آورندگان :
ديواندري، حسن دانشگاه آزاد اسلامي واحد نوشهر - گروه عمران , اكبري، سهيل دانشگاه شمال آمل - گروه عمران , نظريان، پويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد آيت ا...آملي - گروه عمران
كليدواژه :
رفتارشناسي , گره هاي ترافيكي , ويژگي هاي شخصيتي , مدل سازي آماري , ازدحام ترافيكي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: هدف اصلي اين پژوهش بهبود عملكرد (ايمني، جريان و ...) گره‌هاي ترافيكي شهري با شناخت عوامل مؤثر بر رفتار استفاده‌كنندگان در مواجهه با آن است. به منظور دستيابي به اين هدف، ابتدا ضمن بررسي تحقيقات گذشته، مباني و عوامل انساني و محيطي مؤثر بر رفتار رانندگان در گره‌هاي ترافيكي شناخته شد. در ادامه طي مطالعه موردي در شهر بابل، ويژگي‌هاي اين شهر پيرامون كالبد و شبكه معابر، عوامل مختلف تأثيرگذار، شناسايي و تعيين شدند.
روش: پس از تعيين نهايي عوامل مؤثر، پرسشنامه اي پيرامون اين عوامل جهت جمع آوري و ارزيابي اطلاعات از افراد تدوين و پايايي و روايي آن تأييد گرديد. با توجه به نظرات استفاده كنندگان و جامعه آماري مورد مطالعه (250 نفر از رانندگان درون شهري شهرستان بابل)، متغيرها و امتياز به دست آمده، هر يك مورد ارزيابي قرار گرفت. اين مرحله با استفاده از جمع آوري اطلاعات به كمك پرسشنامه و ارزيابي متغيرهاي مستقل و وابسته (امتياز افراد به ارزيابي رفتار رانندگان در گره‌هاي ترافيكي با توجه به عوامل تأثيرگذار) صورت پذيرفت. در نهايت مدلسازي آماري جهت بررسي ارتباط متغيرها با متغير مستقل در نرم‌افزار آماري انجام شد. در بخش تحليل عاملي، پس از ارزيابي و تأييد روايي و پايايي پرسشنامه‌ها، سهم متغيرها در عوامل درنظر گرفته شده تعيين و دسته بندي شدند.
يافته ها: نتايج مدلسازي انجام شده نشان مي دهد كه از ميان 17 عامل شناسايي شده، عواملي نظير عدم تمركز حواس رانندگان و بي توجهي آنها به قوانين و مقررات رانندگي، تراكم بالاي ترافيك، بازدارنده نبودن جريمه‌ها، ناهموار بودن جاده‌ها، سرعت گيرهاي ناگهاني و محركه هاي دروني مانند خشم و عصبانيت، اضطراب، استرس، هيجان و جلوه‌هاي بصري نامناسب نظير تبليغات اطراف مسير حركت در ارتباط با متغير وابسته بوده و در مدل تأثيرگذار هستند و ضريب سطح معناداري آنها زير 5 درصد مي باشد.
نتيجه گيري: رويكرد استفاده شده توسط اكثر مطالعات براي حل مشكل ازدحام ترافيك، بيشتر ماكروسكوپي است كه وسايل نقليه و رانندگان را در كل در نظر مي گيرند. نوآوري اين مطالعه، استفاده از يك روش ميكروسكوپي جهت حل مسأله ازدحام ترافيكي است. در اين پژوهش مشخص شد كه تركيبي از عوامل رفتاري انساني و محيطي، بر عملكرد راننده در گره هاي ترافيكي مؤثر است. امروزه اقدامات گوناگوني همچون تشكيل شوراي ارتقاي فرهنگ احترام به قوانين ترافيكي، طرح انضباط اجتماعي در عبور و مرور، طرح جامع حمل و نقل و ترافيك و غيره، از طرف متوليان مديريت شهري در جهت كاستن از تخلفات ترافيك و ارتقاي فرهنگ رانندگي انجام شده است كه تأثير اين تصميمات در كاهش معضلات ترافيكي در سالهاي اخيركاملاً مشهود است.
چكيده لاتين :
Background and objective: The research is primarily aimed at performance enhancement (in terms of safety, flow, etc.) of urban traffic jams by recognizing the factors influencing the behavior of involved users. For this purpose, after an initial literature review, human and environmental principles and factors affecting drivers’ behavior in traffic jams were identified. Next, through a case study in the city of Babol, Iran, the characteristics of the city in terms of road network skeleton and the various influencing factors were determined.
Method: Upon a final identification of the influencing factors, a questionnaire on these factors was prepared to collect and analyze data from individuals, and its reliability and validity were confirmed. Considering opinions of the users and the statistical population (250 urban drivers in Babol), the variables and their associated scores were analyzed. This step was taken by data collection through questionnaire and evaluation of independent and dependent variables (individual’s evaluation score for drivers’ behavior in traffic jams taking into account the influencing factors). Finally, statistical modeling was performed in SPSS to analyze the relationship between the variables and the independent variable. In factor analysis, after confirming the Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) value and the validity of the questionnaire, contributions of the parameters to the factors were determined and categorized.
Findings: The modeling results indicated that among the 17 identified factors, drivers’ lack of concentration and their disrespect for traffic laws; heavy traffic; uneven roads; unexpected bumpers; internal stimuli such as anger and fury, anxiety, stress, and excitement; and visual distracters, including roadside advertising billboards were correlated with the dependent variable and affect the model, all with significance levels below 5%.
Results: Most studies on resolving traffic congestion take a macroscopic approach by considering vehicles and drivers as a whole. The novelty of the present study lies in its microscopic approach to address the traffic congestion problem. It was revealed that a combination of human and environmental factors affect the driver’s behavior in traffic jam. To reduce traffic violations and improve driving culture, the urban management authorities have taken various measures such as the establishment of the Council for the Promotion of the Culture of Respect for Traffic Laws, Social Traffic Order Plan, and Comprehensive Plan of Transportation and Traffic, all of which are clearly observed to have contributed to the alleviation of the recent years’ traffic dilemma.
