تحليل عوامل توزيع فضايي فقر و محروميت شهري در سكونتگاه‌هاي غيررسمي مطالعه موردي: محلات شهر اهواز

فقر، نابرابري و ناتواني گروه‌هايي از اجتماع در تأمين مسكن مناسب در ايجاد زمينه‌هاي لازم جهت برخوردار شدن گروه‌هاي فقير از مسكن مناسب باعث شكل‌گيري سكونتگاه‌هاي غيررسمي و محلات فقيرنشين گرديد. هدف از اين پژوهش، تحليل عوامل توزيع فضايي فقر و محروميت شهري با تأكيد بر سكونتگاه‌هاي غيررسمي شهر مي‌باشد. به‌منظور گردآوري اطلاعات براي كسب بينش نظري لازم و بررسي ادبيات موضوع از شيوه اسنادي و كتابخانه‌اي و براي ديگر داده‌ها از اطلاعات 12389 بلوك برگرفته از داده‌هاي مركز آمار ايران در سال 1395 استفاده‌شده است. بيشترين درصد از بلوك‌هاي شهر را با 44.4 درصد در طبقه متوسط و كم‌ترين آن با 8.1 درصد در طبقه خيلي فقير قرارگرفته است. بيشترين درصد مساحت شهر به ترتيب با 36.28 و 34.28 درصد در خوشه متوسط و فقير جاي دارد. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده از اين پژوهش، محلات سكونتگاه‌هاي غيررسمي ازنظر ويژگي‌هاي عمدتاً كالبدي با ساير محلات شهرها تفاوت داشته و در مابقي خصوصيات تفاوت‌ها بارز نيست مگر در زمينه فقر و دسترسي‌ها. نرخ بي‌سوادي بالا نسبت به ساير محلات (6.09) كه بيشترين سطح تحصيلات در ميان مردان ساكن در سكونتگاه‌هاي غيررسمي مربوط به دوره ابتدايي، سوادآموزي و ديپلم است و درصد افراد با تحصيلات عاليه در اين مناطق بسيار پايين است. ساكنين سكونتگاه‌هاي غيررسمي به‌مثابه سرمايه‌هاي جامعه نياز به تقويت دارند. ضمن اين‌كه تأكيد بيش‌ازحد بر تقويت سرمايه اقتصادي، درواقع به محروميت، ناتواني و عدم انسجام بيشتر اين سكونتگاه‌ها انجاميده است. بنابراين در اين‌گونه محلات با گذر از برنامه‌ريزي بخشي به برنامه‌ريزي موضوعي اثربخش مي‌توان سياست‌ها و برنامه‌ريزي شهري و شهرسازي حامي فقر و كم‌درآمدها را در سكونتگاه‌هاي غيررسمي شهر اهواز پياده نمود.