بررسي اثربخشي مداخلات بهشيار حسي‌حركتي در درمان الگوهاي كژكار شخصيت افسرده و مضطرب: يك مطالعه آميخته

زمينه: تحقيقات نشان داده است روش‌هاي سنتي بهشياري با دوره‌هاي كاهش استرس بر پايه كند كردن حركت، ايجاد سكون و دنبال‌كردن آموزه‌هاي سنتي بوديسم اجرا شده‌اند، اما اثربخشي طولاني‌مدت اين روش‌ها بر اضطراب و افسردگي با نتايج ضد و نقيضي همراه بوده‌است. اخيرا مداخلات بدنمند، پويا و عيني حين حركت و بازي بر ناهشيار و تقويت هشياري براي انسجام ذهن و بدن پيشنهاد گرديده است. آيا اين تمرينات درماني مي‌تواند به تغيير الگوهاي كژكار شخصيت مضطرب و افسرده منجر شود؟ هدف: اين پژوهش با هدف بررسي اثربخشي مداخلات بهشيار حسي‌حركتي در درمان الگوهاي كژكار شخصيت منجر به اضطراب و افسردگي مراجعين متقاضي روان درماني اجرا شد. روش: اين پژوهش يك مطالعه آميخته از نوع تبييني بود. روش مطالعه اول، شبه‌آزمايشي با پيش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماري از مراجعين كلينيك‌هاي روانشناسي در تهران بوده‌اند. نمونه پژوهش، 20 نفر (زن: 7 و مرد: 13) از افرادي است كه با علائم اضطرابي يا افسردگي به يك كلينيك مراجعه كرده ‌بودند. اين افراد قبل و بعد از اجراي 8 هفته‌اي مداخلات بهشيار حسي‌حركتي (كاشانكي و همكاران، 1400) به پرسشنامه‌هاي اضطراب و افسردگي كاستلو كامري (1967) پاسخ دادند. در مطالعه دوم، در حين مداخلات بهشيار و بعد ازآن، الگوهاي كژكار شخصيت، سلامت روان و خصيصه هاي شخصيتي پيش بيني‌كننده اضطراب و افسردگي يكي از مراجعين، توسط آزمون شخصيت سواپ (شدلر و وستن، 2007) ارزيابي شد. يافته ها: در مطالعه اول نتايج آزمون t همبسته نشان داد كه مداخلات بهشيار حسي‌حركتي سبب كاهش اضطراب (0/00001 P) و افسردگي (0/05 P) مي‌شود و مطالعه دوم نشان دهنده تغيير الگوهاي كژكار شخصيت بيمار توسط مداخلات، تبديل دفاع هاي ناپخته به دفاع هاي پخته و افزايش عوامل سلامت روان در بيمار بود كه منجر به كاهش اضطراب و افسردگي شد. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش نشان‌دهنده اثربخشي مداخلات بهشيار حسي‌حركتي بر الگوهاي شخصيتي كژكار افسرده و مضطرب بود. اين مداخلات چالشي و بازي‌هاي متنوع احتمالا سبب توانمندسازي و افزايش ظرفيت ذهن و بدن و ايجاد انگيزه براي تحمل اضطراب و مقابله با افسردگي مي شود.