ارزيابي ميزان كاهش شدت صوت در گياه ناترك (Dodonaea viscosa L.) به‌عنوان ديوار سبز رايج شهر اهواز

زمينه و هدف: آلودگي صوتي، يكي از مشكلات محيط زيست در كلان‌شهرهاست كه در ابعاد مختلف رواني و جسمي، سلامتي انسان را به مخاطره مي‌اندازد و متأسفانه اين نوع از آلودگي نسبت به ساير آلودگي‌ها كمتر مورد توجه قرار گرفته است. به‌منظور پيشگيري از اين اثرات و دسترسي به استانداردهاي توصيه‌ شده، استفاده از گياهان به‌عنوان موانع صوتي، در شهرها امري ضروري است. درختان قادرند تا با اثر آيروديناميكي خود در نزديك جاده به‌عنوان موانع متخلخل عمل كرده و باعث كاهش آلودگي صوتي گردند. پيشنهاد مي شود در طراحي پارك هاي آينده، استراتژي‌هاي كاشت با هدف اثر كاهشي پوشش گياهي بر آلودگي صوتي تشويق شوند.مواد و روش ها: تحقيق حاضر به‌منظور بررسي ميزان جذب آلودگي صوتي در يكي از گونه ها ي رايج گياهي در فضاي سبز اهواز به‌نام ناترك (Dodonaea viscosa L.) در سال 1397 انجام شد. آزمايشي به صورت طرح كاملاً تصادفي با تيمارهاي فاصله منبع صوت تا ديوار سبز (5، 10 و 15 متر) و ضخامت ديوار سبز (0/5، 1، 1/5متر و صفر به‌عنوان شاهد) انجام شد. بعد از اخذ صدا به‌وسيله دستگاه گيرنده، داده‌ها به نرم‌افزار متلب (2015) منتقل شد. سپس ويژگي‌هاي صوتي از داده‌ها استخراج شد.يافته ها: نتايج نشان داد كه با افزايش فاصله از منبع صوت در تمامي عرض‌هاي ذكر شده، كمينه شدت صوت كاهش يافت و در نهايت ديوار سبز با ضخامت 1 متر و در فاصله 15 متري، بيشترين كاهش (68/4 دسي بل) را در كمينه شدت صوت داشت. همچنين مشخص شد كه با افزايش فاصله منبع صوت از ديوار سبز، بيشينه صوت كاهش يافت؛ به‌گونه اي كه بيشترين بيشينه مربوط به فاصله 5 متري (91/6 دسي بل) و كمترين بيشينه مربوط به فاصله 15 متري (76/3 دسي بل) بود. همچنين آناليز داده ها نشان داد كه در شاهد و ساير ضخامت‌هاي مربوطه به ديوار سبز، با افزايش فاصله از منبع صوت، ميانگين شدت صوت كاهش مي‌يابد. در ضخامت هاي 1 و 1/5 متري با افزايش فاصله از منبع صوت، كشيدگي شدت صوت كاهش يافت. بيشترين واريانس شدت صوت در ضخامت 1 متري درختچه و در فاصله 5 متري از منبع صوت وجود داشت و كمترين واريانس شدت صوت نيز مربوط به ضخامت شاهد در فاصله 5 متري از منبع صوت بود.نتيجه گيري: اصولاً ارتعاش امواج صوتي توسط برگ‌ها و شاخه هاي درختان جذب مي‌شود. هرقدر تراكم درخت بيشتر و فاصله منبع صوت از درخت كمتر باشد، اثر كاهندگي گونه بيشتر است. هرچقدر فاصله ديوار سبز كمتر باشد، به‌دليل اينكه زاويه بيشتري در مسير انحراف موج پيدا ايجاد مي كند و بنابراين موج فاصله زيادتري بايد تا دريافت‌كننده بايستي بپيمايد، صدا به‌مرور كاهش مي‌يابد. با توجه به نتايج به‌دست ‌آمده، به طراحان فضاي سبز پيشنهاد مي شود جهت استفاده از درختچه ناترك به‌عنوان ديوار سبز و كاهنده صوت، هرس آن با عرض 1 متري انجام شود و همچنين فاصله آن با آلاينده هاي صوتي نزديك و در حدود 5 متري باشد.