ارتباط بين رنگ و راديواكتيويته طبيعي سنگ‌هاي تراورتن عرضه شده در شهر زاهدان

زمينه و هدف: انسان در محيط پيرامون خود همواره در معرض تابش مواد راديواكتيو موجود در مصالح ساختماني مي باشد. از آنجايي كه انسان با اين مصالح فاصله زيادي ندارد، بنابراين احتمال پرتوگيري افراد بالا مي رود. مطالعه حاضر با هدف دوزيمتري سنگ هاي تراورتن به‌كار رفته در ساختمان هاي شهر شمالي استان زاهدان به‌منظور مشخص كردن رابطه بين رنگ سنگ و پرتوزايي آن انجام شد.مواد و روش‌ها: سنگ‌هاي ساختماني موجود و مصرفي شهر زاهدان شناسايي و فهرستي از آنها تهيه گرديد. در مجموع 70 نمونه سنگ تراورتن توسط دوزيمتر قلمي مدل MKS در سه حالت تعيين آهنگ دوز گاما (EDR) برحسب ميكروسيورت بر ساعت؛ تعيين دوز معادل گاما (ED) برحسب ميلي‌سيورت و دانسيته شار بتا بر حسب قسمت بر سانتي‌متر مربع در دقيقه اندازه‌گيري شد.يافته‌ها: بيشترين ميانگين EDR در سنگ هاي تراورتن در رنگ كرم به ميزان 15/ 0ميكروسيورت بر ساعت و كم‌ترين آن در سنگ سفيد رنگ به ميزان  0/01 ميكروسيورت بر ساعت به‌دست آمد. بيشترين مقدار ميانگين دانسيته شار بتا در سنگ هاي تراورتن در نمونه رنگ كرم به ميزان 0/0016قسمت بر سانتيمتر مربع در دقيقه  مشاهده شد. ميزان ED تمامي نمونه ها برابر صفر تعيين گرديد.نتيجه‌گيري: مقدار ماكزيمم EDR و شار بتا براي سنگ هاي تراورتن مربوط به سنگ هايي با رنگ كرم مي باشد كه كمي بيشتر از مقدار متوسط جهاني به‌دست آمد. مقدار ميانگين EDR براي سنگ هاي تراورتن كمي بيشتر از حد مجاز مي باشد. همچنين شار بتا در سنگ هاي تراورتن كمتر از حد مجاز مي باشد. مقدار ميانگين دانسيته شار پرتو بتا در هواي آزاد برابر صفر به‌دست آمد. در تمامي نمونه ها ميزان ED برابر صفر مشاهده گرديد. مقدار پرتو زمينه در هواي آزاد شهر زاهدان در حد متوسط آن در دنيا مي‌باشد.