مسئوليت دولت‌ها در قبال آلودگي‌هاي زيست محيطي در پرتو سلسله مراتب هنجاري نظام حقوق بين‌الملل

زمينه و هدف: ممنوعيت آلودگي محيط زيست و حق بر داشتن محيط زيست سالم، از نظر موضوعي جزئي از قلمرو حقوق بشر بين­ المللي محسوب مي­شوند. در فضاي حقوق بشر بين المللي، جايگاه هنجارهاي مختلف، متفاوت است. هدف اصلي در اين پژوهش، بررسي ممنوعيت آلودگي محيط زيست در نظام حقوق بشر بين­المللي و سلسله مراتب هنجاري آن مي باشد. مواد و روش‌ها: اين تحقيق از نوع نظري بوده ‌روش تحقيق به صورت توصيفي تحليلي مي باشد و روش جمع آوري اطلاعات بصورت كتابخانه اي است و با مراجعه به اسناد، كتب و مقالات صورت گرفته است. يافته‌ها: يافته­ هاي پژوهش حاضر نشان مي­دهد كه با در نظر گرفتن اهميت و جايگاه محيط زيست و ممنوعيت آلودگي آن و نيز ارتباط نزديك آن با مصاديق مسلم قواعد آمره بين ­المللي مانند حق بر حيات، ممنوعيت توسل به زور و تجاوز و همچنين رويه بازيگران بين ­المللي (اعم از دولتي و غيردولتي)، اين ظرفيت وجود دارد كه ممنوعيت آلودگي محيط زيست را مصداقي از قواعد آمره حقوق بين ­الملل قلمداد نمود. ملاحظات اخلاقي: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعايت اصالت متون، صداقت و امانت­داري رعايت شده است. نتيجه‌گيري: به نظر مي ­رسد كه درنظر گرفتن سازوكار مسئوليت مشدد براي دولت­ ها و درنظر گرفتن تعهداتي براي ساير اعضاء جامعه بين ­المللي در موارد آلودگي­ هاي گسترده محيط زيست، منطبق با اصل مشاركت (كه يكي از اصول بنيادين حقوق محيط زيست مي ­باشد) است.