پديد آورندگان :
نصرتي، فاطمه دانشگاه تهران - دانشكدة روان شناسي و علوم تربيتي - گروه روانشناسي، تهران، ايران , غباري بناب، باقر دانشگاه تهران - دانشكدة روان شناسي و علوم تربيتي - گروه روانشناسي، تهران، ايران , زندي، سعيد دانشگاه علامه طباطبائي - دانشكدة روان شناسي و علوم تربيتي - گروه مشاوره، تهران، ايران , قرباني وناجمي، ميلاد دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - دانشكدة علوم رفتاري - گروه مشاوره، تهران، ايران
كليدواژه :
استرس , پريشاني , ذكر , مطالعه مروري
چكيده فارسي :
سابقه و هدف
ذكرگويي يكي از روش هاي قرآني است كه در مقابله با اضطراب مطرح است. در پژوهش هاي متعددي به بررسي اثربخشي ذكر در كاهش فشار رواني انسان پرداخته شده است. فشار رواني يكي از بزرگ ترين مشكلات انسان‌ها است كه به فرسودگي، اضطراب، ضعف سيستم ايمني و آسيب اندام ها منجر مي‌شود. ازاين‌رو هدف پژوهش حاضر جمع‌بندي تحليلي و بررسي سير تحقيقات مربوط به تاثير ذكرهاي مذهبي بر كاهش فشار رواني بود.
روش كار
پژوهش حاضر با استفاده از روش سندي (كتابخانه‌اي) و طرح مروري نظام‌مند انجام شده است. با جست‌وجو در پايگاه‌هاي ساينس‌دايركت، پاب‌مد، مگيران، اس.آي.دي، پروكويست، اريك، سايك‌اينفو، اسپرينگر، ابسكو و نورمگز 39 مقاله به دست آمد كه درنهايت 12 مطالعه ملاك‌هاي لازم را داشت و وارد پژوهش شد. مولفان مقاله تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند.
يافته‌ها:
مطالعات يافت‌شده با توجه به نمونه مطالعه‌شده آنها در چهار دسته طبقه‌بندي و تحليل شد: شهروندان (يك مطالعه)، كهنه‌سربازان با تجربه جنگ (شش مطالعه)، اعضاي خانواده و مراقبان بيماران (چهار مطالعه) و بيماران مبتلا به ايدز (يك مطالعه). 11 مطالعه (92 درصد) بيانگر آن بود كه تكرار ذكر در كاهش فشار رواني تاثير مثبت و معناداري داشت. بيشتر تحقيقات نيز در ايالات متحده و درباره كهنه‌سربازان صورت گرفته بود.
نتيجه‌گيري:
براي انسان امروزي كه با عوامل فشارزاي متعددي احاطه شده است، ذكر مي‌تواند يكي از راهبردهاي مطمين به‌منظور كسب آرامش باشد. توصيه مي‌گردد پژوهشگران مطالعات مروري مشابهي را جهت بررسي اثربخشي ذكر بر ديگر مسايل روان‌شناختي انسان ازجمله افسردگي و پرخاشگري انجام دهند.
چكيده لاتين :
Background and Objective
Dhikr (holy names repetition) is one of the Quranic methods that is used to cope with anxiety. Numerous studies have investigated the effectiveness of dhikr in reducing human stress. Stress is one of the biggest problems in humans that lead to burnout, anxiety, weakened immune system, and organ damage. Therefore, the current study intended to critically review the literature and line of research on the effects of holy name repetition on reducing stress.
Methods
In so doing, a systematic review was conducted. The data were collected through well-known English and Persian databases, including Sciencedirect, PubMed, Magiran, SID, Proquest, Eric, Psychinfo, Springer, Ebsco, and Noormags. Altogether, 39 studies were found and ultimately, 12 studies met the inclusion criteria and were included in the investigation. The authors have not reported any conflicts of interest.
Results
According to the sample populations investigated, those studies were classified into four categories: studies on ordinary people (one study), veterans (six studies), family members and caregivers of patients (four studies), and patients with HIV (one study). Eleven studies (92 percent) demonstrated that remembrance of God significantly reduced the stress. Most of the studies have been conducted in the United States and on the veterans.
Conclusion
Modern human, surrounded by many stressors, may resort to dhikr as a reliable strategy to find peace. Future researchers are suggested to systematically review the studies investigating the effectiveness of holy name repetition in alleviating other psychological problems such as depression and aggression.
