نقش قزلباشان در تعيين جانشيني پادشاهان صفويه از تأسيس صفويه تا پايان حكومت شاه‌عباس اول (907-1038ه. ق)

مسئله جانشيني پادشاه در تاريخ ايران، يكي از موضوعات مهم به شمار مي‌رود و مي‌توان آن را يكي از مؤلفه‌هاي شناخت ثبات يا عدم ثبات سياسي حكومت برشمرد. اين موضوع يكي از مسائل مهم حكومت قدرتمند صفويه نيز به شما مي‌رود. حكومت صفويه كه با بهره‌گيري از انديشه‌هاي صوفيانه و نقش آفريني قزلباش‌‌ها تشكيل شد و حدود دويست و سي سال به طول انجاميد، در مقاطع مختلفي، به ويژه تا زمان شاه عباس اول با بحران جانشيني مواجه بود، در شكل‌گيري اين بحران‌ها عوامل مختلفي نقش داشتند. سازوكارهاي ناكارآمد جانشيني و وجود مدعيان متعدد باعث شد تا نيروهاي مختلف از جمله قزلباش‌ها در فرآيند جانشيني دخيل شوند. قزلباش‌ها كه نقش محوري در تاسيس حكومت صفويه داشتند در تلاش براي تاثيرگذاري بر انتخاب شاه و جهت دادن به اين روند، در مسير تأمين منافع خويش بودند. اين دخالت‌ها موجب ايجاد بحران در جانشيني پادشاه مي‌شد. اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي‌ تحليلي در پي پاسخ به اين پرسش است كه قزلباش‌ها بعنوان يكي از مهمترين كانون‌هاي قدرت در حكومت صفويه چه نقشي در مسئله جانشيني و ايجاد بحران ناشي از آن داشتند؟ و اين مسئله چه پيامدهايي در حكومت صفويه به دنبال داشت؟ براساس يافته‌هاي اين پژوهش قزلباش‌ها بعنوان اصلي‌ترين عنصر تشكيل دهنده حكومت، نقش محوري در مسئله جانشيني و بحران‌هاي ناشي از آن برعهده داشتند.