تبيين ساز و كارهايي براي طراحي چارچوبي براي استقرار نظام ارزيابي اثر پايداري در ايران

Determining the Strategies to Develop the Framework for the Establishment of a National Sustainability Impact Assessment System in Iran

اين تحقيق با هدف توسعه و تدوين چارچوبي براي استقرار نظام ارزيابي اثر پايداري در ايران انجام شد. در اين رابطه با استفاده از روش تحقيق ميان فرهنگي، مباحثي شامل: هستي­ شناسي، مفاهيم روش ­شناسي، رهيافت‌ها و تجارب مورد بررسي قرار گرفت. طي روش نمونه‌گيري، از موارد ويژه كه روشي هدفمند است، نظرات متخصصان (7 نفر)، كارشناسان (6 نفر)، سياست­ گذاران (5 نفر) و اعضاي سازمان­ هاي غيردولتي (5 نفر) در مورد هفت مسأله و موضوع كليدي بررسي گرديد: هستي‌شناسي و ابعاد SIA، كارگزاران و مجريان، جهت ­گيري­ ها و اولويت ­ها، مسائل قانوني و حقوقي، جايگاه بخش­ هاي دانشگاهي و تحقيقاتي و سطح اجرايي. نتايج نشان داد كه علي­رغم وجود ديدگاه مناسب نسبت به اثربخشي نظام ارزيابي اثر پايداري در سامان­دهي فعاليت­ هاي توسعه، در بسياري موارد تعارض وجود دارد، به‌طوري‌كه بعضي آن را زير بخش ارزيابي محيط­زيستي مي ­دانند؛ كه اين موضوع بيان­گر، نبود ظرفيت فرهنگي و معرفت‌شناسي در دست‌اندركاران ذيربط فعاليت­ هاي توسعه در كشور است. بر اين اساس برنامه ­اي اجرايي شامل پنج مرحله: ظرفيت­ سازي، توسعه و تجهيز نهادي، برنامه ­ريزي، اجرا و ارزشيابي با اولويت ظرفيت ­سازي در نهادها و سازمان­ ها و افراد تأثيرگذار بر فعاليت­ هاي توسعه در افق‌هاي زماني مختلف پيشنهاد گرديد.

This study conducted to develop the framework for the establishment of a SIA system in Iran. Accordingly, cross-cultural survey method was employed to assess the standpoints regarding ontology, concepts, methodology, approaches, and experiences. Interviewed people was elected by the purposive method of critical case sampling. Perspectives of scientists (7 people), experts (6 people), politicians (6 people) and NGO members (5 people) were explored and analyzed about seven issues and key concepts including ontology, ontology, stockholders and actors, the orientation and the priorities, regulation and rules issues, the position of universities and research institutes, and implementation level of SIA. Results revealed that there is a positive perceptions toward the effectiveness of SIA in organizing of developments plans, however, there are a few conflicts and dilemma about relationship of SIA with EIA. Some perceived SIA as sub-EIA. It shows a lack of suitable capacity and suitable epistemologies assumptions among national stockholders of sustainable development. Based on findings, a plan consists of five steps was developed. It includes: capacity building, institutional development and equipment, planning, implementation, evaluation. Finally, highlighting capacity building in organizations and institutes which are affected and effected on development plans in different timelines were recommended.