تدوين شيوه‌نامه درماني مبتني بر اصلاح سوگيري شناختي و بررسي اثربخشي آموزش آن بر سوگيري، صميميت و سازگاري زوجين ناسازگار

Development of a Treatment Protocol based on Cognitive Bias Modification (CBM) and Examination of its Effects on Cognitive Bias, Intimacy, and Adjustment of Maladjusted Couples

زمينه و هدف: صميميت و سازگاري زناشويي در بين زوجين باعث حفظ و استحكام بنيان خانواده مي‌گردد. هدف از پژوهش حاضر تدوين و اعتباريابي شيوه نامه مبتني بر اصلاح سوگيري شناختي و تعيين اثربخشي آموزش آن بر سوگيري ، صميميت و سازگاري زوجين با ناسازگاري زناشويي بود. مواد و روش‌ها: روش تحقيق نيمه آزمايشي و طرح تحقيق پيش‌آزمون، پس‌آزمون، همراه با گروه گواه بود. جامعه آماري پژوهش زوجين داراي مشكلات زناشويي مراجعه كننده به مراكز مشاوره در شهر اراك در سال 1398 بود. نمونۀ پژوهش شامل 16 زوج (32 نفر) داراي ناسازگاري زناشويي و سوگيري شناختي بود كه به روش در دسترس انتخاب شدند. داده‌ها با پرسشنامه سازگاري لاك- والاس (1959)، صميميت زناشويي واكر وتامپسون (1983) و نرم‌افزار تكليف كاوش نقطه (1394) جمع‌آوري شد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها و بررسي روابط بين متغيرها از تحليل كوواريانس چند متغيره استفاده شد يافته‌ها: نتايج تحقيق نشان داد كه شيوه‌نامه درماني مبتني بر اصلاح سوگيري شناختي روايي محتوايي قابل قبولي دارد. همچنين نتايج مداخله آموزشي نشان داد كه آموزش شيوه‌نامه به طور معني داري سوگيري شناختي زوجين را كاهش مي‌دهد و صميميت و سازگاري زوجين را افزايش مي‌دهد.(P≤0.001) نتيجه‌گيري: به نظر مي­رسد كه آموزش شيوه‌نامه درماني مبتني بر اصلاح سوگيري شناختي مي‌تواند به عنوان برنامه اي روا و كارآمد براي كاهش سوگيري شناختي و افزايش صميميت و سازگاري زوجين ناسازگار مورد توجه قرار گيرد.

Aim and Background: Intimacy and marital compatibility between couples maintain and strengthen the family foundation. The purpose of this study was to develop and validate a methodology based on cognitive bias correction and to determine the effectiveness of its training on bias, intimacy and adaptation of couples with marital incompatibility. Methods and Materials: The research method was quasi-experimental and the design of the pretest, posttest research was with the control group. The statistical population of the study was couples with marital problems who referred to counseling centers in Arak in 1398. The sample consisted of 16 couples (32 people) with marital incompatibility and cognitive bias who were selected by available methods. Data were collected using the Lock- Wallace (1959) Compatibility Questionnaire, Walker-Thompson (1983) Marital Intimacy Questionnaire, and the Point-of-Exploration Assignment Software (2015). Multivariate analysis of covariance was used to analyze the data and examine the relationships between variables. Findings: The results showed that the treatment method based on the correction of cognitive bias has an acceptable content validity. Also, the results of the educational intervention showed that the training of the method significantly reduces the cognitive bias of the couple and increases the intimacy and adaptation of the couple (P≤0.001). Conclusions: It seems that training in the treatment method based on cognitive bias correction can be considered as a valid and effective program to reduce cognitive bias and increase intimacy and compatibility of incompatible couples.