عنوان مقاله :
مسئلهٔ شر، خير برتر، و اشكال اخلاقي
پديد آورندگان :
اسلامي ، محسن دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده علوم انساني - گروه فلسفه , سعيدي مهر ، محمد دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده علوم انساني - گروه فلسفه
كليدواژه :
مسئلۀ شر , تئوديسههاي خير برتر , اخلاق كانتي , دين و اخلاق
چكيده فارسي :
از جمله پاسخهاي مهم به مسئلۀ شر «تئوديسههاي خير برتر» هستند. اين تئوديسهها ميكوشند خير برتري بيابند كه سازگاري وجود خدايي با اوصاف كمالي قدرت، معرفت و خوبي اخلاقي را توضيح دهند. پس از مرور كلياتي دربارۀ تئوديسهها و شروط توفيق آنها، به يكي از نقدهاي اصلي به آن ميپردازيم: اشكال اخلاقي. مطابق اين اشكال، اصولاً تئوديسههاي خير برتر ناقض اصلي اخلاقي هستند، مانند اين اصل كانتي كه هميشه بايد با انسانها به مثابۀ غايت فينفسه و نه همچون وسيلۀ صرف رفتار كرد، يا اين كه هدف وسيله را توجه نميكند. در مقابل، ميتوان براي دفاع از تئوديسههاي خير برتر استدلال كرد كه آن اصولِ اخلاقيِ مورد استناد استثناپذيرند. استدلال ميشود كه اگرچه اين راه فرصتي براي دفاع از تئوديسههاي خير برتر فراهم ميكند، به تنهايي كافي نيست، و مدافع تئوديسهها بايد توضيحي ارائه دهد كه چگونه مثالهاي نقضي كه وابسته به محدوديتهاي انسان هستند در مورد خدايي با اوصاف كمالي نيز ممكن است به كار آيند. با اين حال، اولاً همچنان راههايي پيش روي مدافع تئوديسههاي خير برتر هست كه شايد به پاسخي درخور منتهي شود. ثانياً لازم است فراتر از اين سياق الهياتي نيز به اهميت تئوديسههاي خير برتر توجه كرد، يعني اهميت دينشناسانه و اهميت اخلاقي.
عنوان نشريه :
پژوهشنامه فلسفه دين
عنوان نشريه :
پژوهشنامه فلسفه دين