عنوان مقاله :
رستم را كه كشت؟ بهمن يا شغاد تحليل منابع داستان فرجام رستم برپايه تطبيق اسناد رسمي و عاميانه
پديد آورندگان :
قائمي ، فرزاد دانشگاه فردوسي مشهد
كليدواژه :
فرجام رستم , شغاد (شغاي) , بهمن , منابع شاهنامه , حماسه عاميانه (شفاهي) , خاوراننامه
چكيده فارسي :
داستان »فرجام رستم « در شاهنامه و غررالسير ثعالبي متفاوت با همه منابع ديگر است. در منابع، چهار شكل كشتن به دست بهمن، مرگ طبيعي، مرگ هر دو حريف در پايان جنگ با اسفنديار، و كشتن به دست شغاد ديده ميشود. نقد منابع نشان ميدهد اين داستان در خداينامه نبوده، از طريق كتاب مستقل رستم و اسفنديار و دو كتاب سيكسران و پيكار، در عصر نهضت ترجمه وارد منابع اسلامي شده است. تفاوت راوي داستان (آزادسرو) با راويان شاهنامه ابومنصوري و گمنامي »شغاد « در منابع، خاستگاه داستان را مبهم كرده است. اين جستار با توجه به تداوم محتويات كهن در منابع عاميانه، در كنار نقد منابع رسمي، نقش بهمن در قتل رستم در طومارهاي نقالي و حماسههاي گفتاري و درنهايت، روايت خوسفي در خاوراننامه در سده نهم هجري را كه محتوي افكندن رستم در چاههاي بهمن بوده، تحليل و ثابت كرده است كه كشنده رستم در كهنترين منابع كسي جز بهمن نبوده، براي كاستن از تحقير كشته شدن وي بهدست شاه كياني، گناهش در سيماي يك برادر ناتني فرافكني شده است.
عنوان نشريه :
فرهنگ و ادبيات عامه
عنوان نشريه :
فرهنگ و ادبيات عامه