تحليل امنيت و ناامني نشانه‌‌اي در سينماي دفاع مقدس با تكيه بر فيلم «باشو، غريبه كوچك» ساخته بهرام بيضايي

مفهوم جنگ با مسئلۀ امنيت و ناامني براي طرفين درگير آن گره خورده است. جنگ با خود خرده‌فرهنگ‌هايي را به‌وجود مي‌آورد كه بر ابعاد مختلف جامعه اثر مي‌گذارد. رمزگان غالب يك فرهنگ به‌ نوبۀ خود گرايش خاصي به مركز سپهرنشانه دارد. هرچه اين مركز همگن باشد، امنيت نشانه‌اي براي سوژه بيشتر مي‌شود و هرچه ناهمگن‌تر باشد، روابط مركز و حاشيه مخدوش مي‌گردد و بي‌نظمي شكل مي‌گيرد. سوژه مرتبط به طرف درگير جنگ مداوم ممكن است در اين روابط قرار گيرد و امنيتش به‌خطر افتد. سينماي دفاع مقدس كه تصويرگر رشادت‌ها و ايثار رزمندگان ايران بوده، همواره مفهوم ديگري از برهم‌زني دوقطبي ازپيش‌تعريف‌شدۀ امنيت/ ناامني نشانه‌اي را به‌تصوير كشيده است. هدف از اين پژوهش شناخت كلان‌الگوهاي روايي و زباني امنيت و ناامني در سينماي دفاع مقدس است. چگونه امنيت و ناامني زباني در سينماي دفاع مقدس ما را با موقعيت‌هاي امنيت و ناامني نشانه‌اي روبه‌رو مي‌كند؟ به‌نظر مي‌رسد در جنگ تحميلي مهاجرت‌ها روابط مختلفي از خود و ديگري در فرايند روايي؛ همچون عدم ارتباط زباني، ارتباط تقليدي و پيوند زباني مي‌سازند كه براي بررسي آن‌ها فيلم باشو، غريبۀ كوچك (بهرام بيضايي، 1364) انتخاب شده است. اين مراحل ما را با موقعيت‌هاي مختلف امنيت و ناامني نشانه‌اي روبه‌رو خواهد كرد. مسئلۀ ديگر پژوهش چگونگي برهم‌زني پيش‌فرض‌هاي امنيت نشانه‌اي و به‌خصوص عبور سوژه از ناسوژگي است. به‌نظر مي‌رسد مفهوم فراارزش و ارتباط ادراكي سوژه با بزنگاه حضور در روايت سينمايي سبب عبور سوژه از ناسوژه و آشنايي‌زدايي از پيش‌فرض‌هاي ناامني نشانه‌اي مي‌شود.