مقايسه تطبيقي ساختار اسطوره‌اي روايت در دو فيلم بتمن و شواليه‌ي تاريكي

براساس نظريۀ تك‌اسطورۀ كمپبل، تمام اسطوره‌هاي دنيا ساختار و بن‌مايه‌هاي مشترك دارند. قهرمانان نوين رسانه‌هايي همچون داستان مصور، انيميشن، رمان و سينما نيز اساطير جهان مدرن و بازنمودهايي از همان قهرمانان اسطوره‌اي باستاني هستند. ووگلر برپايۀ ديدگاه كمپبل و براساس مقتضيات سينما و فيلم‌نامه‌نويسي در كتاب سفر نويسنده، ساختاري دوازده‌مرحله‌اي از سفر قهرمان را براي خوانش داستان‌هاي قهرماني دنياي نوين ارائه مي‌دهد. بتمن از قهرمانان شناخته‌شدۀ دوران مدرن است كه بارها محور داستان‌هاي گوناگون بوده. دو نمونه از موفق‌ترين روايت‌هاي بتمن را مي‌توان فيلم‌هاي بتمن (1989) تيم برتون و شواليۀ تاريكي (2008) كريستوفر نولان دانست. اين مقاله مي‌كوشد با روش تحليلي تطبيقي، رويكرد اسطوره‌شناختي و هدف نظري و براساس چارچوب نظري سفر نويسنده، ساختار اسطوره‌اي روايت در اين فيلم‌ها را بررسي و مقايسه كند. هدف اصلي مقاله محاسبۀ ميزان پايبندي هريك از دو فيلم به ساختار روايي سفر نويسنده است. پژوهش حاضر يك موردكاوي با هدف توسعه‌اي است كه داده‌هاي كيفي آن به‌شيوۀ اسنادي داده‌اندوزي شده‌ است. از داده‌هاي تحليل‌شده مي‌توان نتيجه گرفت كه نولان در شكل دادن به بافت اسطوره‌اي فيلمش موفق‌تر بوده و اين امر از دلايل اقبال بيشتر جامعه و منتقدان به اثر اوست. دوازده مرحلۀ معرفي‌شده از سوي ووگلر در هر دو فيلم قابل كشف است؛ اما بافت اسطوره‌اي هر اثر فارغ از لايه‌هاي سطحي شخصيت‌پردازي و فضاسازي، ريشه در جهان‌بيني فردي فيلم‌ساز دارد. در اين ميان، اثر نولان، به‌عنوان فيلمي در ژانر ابرقهرماني، با وفادار ماندن به روند پرفرازوفرود سفر، براي مخاطبانش بافت روايي گيراتري آفريده است.