ارزيابي عملكرد و شاخص‌هاي كشت مخلوط ارزن (Panicum miliaceaum L.) و كينوا (Chenopodium quinoa Willd.) تحت تأثير تراكم و نسبت‌هاي كاشت در منطقه بيرجند

يكي از روش‌هاي ايجاد پايداري و حفظ سلامت توليد در بوم‌نظام‌هاي كشاورزي اجراي كشت مخلوط است. به اين منظور، پژوهشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار جهت ارزيابي عملكرد ارزن (Pnicum miliaceaum L.) و كينوا (Chenopodium quinoa Willd.) در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند در سال زراعي 1397 انجام شد. آزمايش با دو عامل تراكم در سه سطح 20 (50 درصد بهينه)، 40 (بهينه) و 60 بوته در مترمربع (150 درصد بهينه) براي هر دو گياه و نسبت‌هاي كشت مخلوط رديفي سري جايگزيني در پنج سطح تك‌كشتي ارزن معمولي (0-100 درصد)، سه رديف ارزن و يك رديف كينوا (25 درصد- 75 درصد)، يك در ميان ارزن و كينوا (50 درصد -50 درصد)، يك رديف ارزن و سه رديف كينوا (75 درصد- 25 درصد) و تك‌كشتي كينوا (100 درصد- 0) اجرا شد. نتايج نشان داد، تراكم مطلوب براي حصول حداكثر عملكرد دانه در تك‌كشتي ارزن معمولي (4100 كيلوگرم در هكتار) و كينوا (2340 كيلوگرم در هكتار) به‌ترتيب برابر 60 و 40 بوته در مترمربع بود. تركيب تيماري برتر كشت مخلوط با قابليت توصيه به كشاورز، نسبت 25 درصد ارزن و 75 درصد كينوا در تراكم 40 بوته در مترمربع با بالاترين نسبت برابري زمين (1.32) و افزايشي برابر 26.98 درصد در شاخص عملكرد واقعي كل مشخص گرديد. همچنين بررسي اثر متقابل در اين تيمار افزايش 9.26 درصدي عملكرد بيولوژيك كينوا (6935 كيلوگرم در هكتار) را بر اساس عملكرد پيش‌بيني شده نشان داد. با وجود غالبيت و توان رقابتي بالاتر ارزن معمولي نتايج به‌دست آمده مؤيد سودمندي كشت مخلوط اين گياه با كينوا در منطقه بيرجند است.