ارزيابي وضعيت آلودگي به كروم در مزارع گوجه‌فرنگي (مطالعه موردي: غرب استان هرمزگان)

كروم يكي از فلزات سنگين است كه مي‌تواند از مسيرهاي گوناگون وارد خاك، آب، هوا و گياهان شود. غلظت بالاي كروم در خاك مي‌تواند ناشي از مواد مادري خاك، پساب كارخانجات و كارگاه‌هاي صنعتي، ناخالصي كودهاي فسفره و دودها و بخارات خروجي وسايل نقليه موتوري نظير خودروها و موتورسيكلت‌ها باشد. حضور كروم در خاك و جذب و انباشت آن در بافت‌هاي گياهي، منجر به سميّت در گياه، دام و انسان خواهد شد. در اين پژوهش، طي سال زراعي 95-94، غلظت كروم در خاك و همچنين ميزان جذب و توزيع اين فلز سنگين در اندام‌هاي مختلف گياه در نُه مزرعه گوجه‌فرنگي در غرب استان هرمزگان در ايران، در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي و در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. همچنين دو شاخص مهم آلودگي يعني فاكتور تجمع زيستي و فاكتور انتقال نيز براي اين عنصر در تمام مزارع مورد بررسي، محاسبه گرديد. تجزيه آماري داده‌ها با نرم‌افزار آماري SAS نشان داد كه بيشترين انباشت كروم در ريشه‌ها و كمترين مقدار آن در ميوه‌ها بود. در تمام خاك‌هاي مورد مطالعه، گياه گوجه‌فرنگي توانايي قابل ملاحظه‌اي براي جذب فلز سنگين كروم از خاك نشان داد. مقدار كروم در ميوه بالاتر از حد مجاز بود و بررسي وضعيت مكاني مزارع نشان داد، دليل اصلي آن مي‌تواند مجاورت اين مزارع با جاده‌هاي پرتردد و تأسيسات صنعتي منطقه باشد. بنابراين، لازم است به‌منظور پيشگيري از تجمع كروم در خاك و گياه، مزارع نزديك جاده‌هاي شلوغ و مراكز صنعتي انتخاب نشوند. همچنين توصيه مي‌شود به‌منظور جلوگيري از افزايش غلظت كروم در خاك، بقاياي گياهي بعد از برداشت از سطح مزارع جمع آوري و به مكاني دورتر منتقل شود.