بررسي عقلانيت باورهاي ديني از ديدگاه ويتگنشتاين متأخر

ويتگنشتاين متأخر بر اين باور است كه براي فهم باورهاي ديني، بايد دو مفهوم بازي‌هاي زباني و صور زندگي را كه او براي توصيف آموزه‌هاي خود به‌كار مي‌گيرد، بشناسيم و وارد بازي زباني و صورت زندگي ديني شويم. بنابراين مي‌توان گفت برداشت او از عقلانيت باورهاي ديني، عقلانيت مبتني بر بازي‌هاي زباني و صورت‌هاي زندگي است. به ديگر سخن، عقلانيت باورهاي ديني در قالب اين دو استعاره است كه معناي خود را پيدا مي‌كند، ازاين‌رو اگر كسي بخواهد باورهاي ديني خويش را عقلاني سازد، بايد اين عقلانيت در زمينۀ صورت‌هاي زندگي فهم شود. اگر شخص متدين باورهاي ديني خويش را در بافت صور زندگي مبتني بر ايمان كرده باشد، در اين صورت از نظر ويتگنشتاين متأخر باورهاي ديني او عقلاني است. بنابراين معناي عقلانيت در مورد باورهاي ديني نبايد به همان معناي عقلانيت در علم تلقي شود و مورد داوري قرار گيرد. بنابر ديدگاه ويتگنشتاين متأخر باورهاي ديني ما نياز به هيچ‌گونه توجيهي، چه عقلي يا تاريخي ندارند و شخصي كه تلاش دارد تا امر ديني را با توجه به قواعد بازي زباني ديگر معقول سازد، در واقع، خود فردي غيرمعقول است، زيرا از شأن باورهاي ديني كاملاً غافل است. در اين مقاله بر آنيم تا علاوه‌بر تبيين ديدگاه ويتگنشتاين متأخر در خصوص عقلانيت باورهاي ديني، نقدها و نارسايي‌هاي موجود در مفاهيمي مانند بازي‌هاي زباني و همچنين تلقي ويتگنشتاين متأخر در خصوص عقلانيت باورهاي ديني را بيان كنيم.