آثار و پيامدهاي حسد در تعاملات فردي و اجتماعي در آموزه‏ هاي قرآني

هدف پژوهش حاضر، مفهوم‏شناسي حسد در قرآن و بررسي خاستگاه و پيامدهاي آن در بعد فردي و اجتماعي و ارائه راهكارهاي تربيتي است. پژوهش حاضر با رويكردي كيفي و بهره‏گيري از داده‏هاي كتابخانه‏اي و روش تحليلي ـ استنتاجي انجام شده و جامعه پژوهش آن شامل تمامي آيات قرآني مرتبط با موضوع پژوهش و ساير اسناد مرتبط در قالب كتاب و مقاله است. روش نمونه‏گيري از نوع هدفمند است و يافته‏ها حكايت از آن دارد كه حسد ناشي از ضعف ايمان و سستي در اعتقادات است و حب دنيا از مهم‌ترين عوامل زمينه‏ساز حسد به‌حساب مي‌آيد. در تعاملات انساني، گاه تمايزات فردي و گروهي، تبعيض ميان افراد و گاه كمال‏طلبي انسان، او را به ورطه خود‏خواهي و دنيا‏طلبي مي‏افكند كه باعث مي‏شود در تعاملات اجتماعي به‌دليل برتري‏جويي و رقابت‏هاي مادي، به داشته‏ها و برخورداري‏هاي ديگران حسادت بورزد. ازجمله آثار و پيامدهاي فردي حسد، سلب آرامش روحي و رواني، تضعيف ايمان و اعتقادات توحيدي از انسان و رضايت نداشتن از وضعيت موجود خود، قانع نبودن به داشته‏ها و شكرگزاري نكردن از خداوند است. در تعاملات اجتماعي نيز حسادت ممكن است همچون حلقه اوليه يك زنجيره‏اي از رذايل، پيدايش رذايل ديگر ازجمله خشم و غضب، خصومت و دشمني، كينه‏ورزي و بخل‏ورزي را در وجود انسان باعث شود. همچنين از دست رفتن حرمت و كرامت انسان از ديگر پيامدهاي حسد در تعاملات اجتماعي است. جلوگيري از برانگيختن خشم افراد، پرهيز از بخل‏ورزي، پرهيز از خصومت، دشمني و كينه‏توزي، نداشتن تفاخر و ابراز نكردن توانمندي‏ها، كنترل حب دنيا، توجه به استعدادها و علايق خاص افراد، زمينه‏سازي احساس حرمت و كرامت، توزيع متناسب محبت، زمينه‏سازي روحيه شكرگزاري، آگاهي‏بخشي و ايجاد بينش الهي، الگوپردازي و تقويت ايمان متربيان از راهكارهاي تربيتي پژوهش حاضر به‌شمار مي‌آيد.