بازكاوي حديث رفع

در نزاع اخباري‌‌‌ها و اصوليان در شبهۀ حكميۀ تحريميه، اصولي‌‌‌ها براي اثبات برائت به احاديثي تمسك كرده‌اند كه مهم‌‌‌ترين و پيچيده‌ترين آن‌ها حديث رفع است. اختلافات بسياري پيرامون اين حديث ازجمله حقيقي يا ادعايي بودنِ رفع و معناي خود رفع و نحوۀ دلالت آن بر اصل برائت در كلمات علما يافت مي‌‌‌شود. از مهم‌‌‌ترين اين اختلافات، نزاع بر سر متعلّق رفع را مي‌‌‌توان نام برد كه اصوليان چندين احتمال ازجمله عموم آثار و مؤاخذۀ اخروي را مطرح كرده‌اند. با در نظر گرفتن تفاوت ثمرات هر قول در فقه و اصول، نگارندگان در ابتدا تلاش كرده‌‌‌اند با توجه به آيات و روايات موجود كه مورد غفلت بسياري از علما واقع شده‌‌‌‌است، ثابت كنند كه مراد واقعي از رفع در غير فقرۀ «ما لايطيقون»، مؤاخذه به‌طور مطلق است و در ادامه نيز به اشكالاتي پرداخته‌اند كه به تقدير گرفتن مؤاخذه و نيز ثمرات مترتب بر نظر مختار شده‌است. در نهايت، دلالت اين حديث بر برائت را مورد كنكاش قرار داده‌‌‌اند كه مشخص شد اين حديث ارتباطي با محل نزاع در بحث برائت ندارد.